Tài khoản
Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực khoa học và công nghệ, đặc biệt chú trọng vào việc xây dựng Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) và Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây là những bước đi quan trọng nhằm tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của ngành khoa học công nghệ tại Việt Nam.
Trong phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật diễn ra vào ngày 19/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hai dự án luật này, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì. Việc hoàn thiện khung pháp lý không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực này.
Đối với Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Thủ tướng yêu cầu các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát và luật hóa các cơ chế, chính sách đặc biệt theo Nghị quyết 189/2025 của Quốc hội về Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Cần tham khảo và kế thừa những thành tựu khoa học của thế giới, đồng thời điều chỉnh các quy định quốc tế cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc phát triển năng lượng nguyên tử.
Về Dự án Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Thủ tướng yêu cầu rà soát và luật hóa các nội dung của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, cũng như các chính sách tại Nghị quyết 193/2025 của Quốc hội. Những chính sách này sẽ tạo ra những cơ chế đặc biệt nhằm thúc đẩy sự phát triển của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo không có giới hạn, vì vậy cần tạo ra một không gian sáng tạo rộng rãi, khuyến khích sự đổi mới và chấp nhận rủi ro. Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát sẽ được áp dụng để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong cả khu vực công và tư, đồng thời bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và phân cấp, phân quyền cho các viện, trường và các tổ chức nghiên cứu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát biểu trong phiên họp rằng việc xây dựng Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) do Bộ Tài chính chủ trì cũng cần được chú trọng. Ông nhấn mạnh rằng cần tháo gỡ khó khăn, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân. Khung pháp lý cần phải an toàn, minh bạch và quản lý hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.
Thủ tướng chỉ đạo cần tập trung vào việc kiểm soát đầu ra, tăng cường hậu kiểm và đơn giản hóa thủ tục hành chính để doanh nghiệp có thể dễ dàng gia nhập và rút lui khỏi thị trường. Luật cần có các chính sách phát triển doanh nghiệp nhanh chóng, bền vững, nâng cao chất lượng và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tiên phong trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Đối với Dự án Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả do Bộ Công Thương xây dựng, Thủ tướng đã đề nghị mở rộng phạm vi và đối tượng điều chỉnh, bao gồm cả các khâu như nguồn điện, tải điện, sử dụng, phân phối và giá điện, cũng như các chủ thể sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng.
Đẩy mạnh phân cấp và phân quyền
Lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm” trong quá trình xây dựng các văn bản pháp luật. Ông nhấn mạnh rằng đầu tư cho thể chế chính là đầu tư cho sự phát triển. Thể chế được coi là “đột phá của đột phá”, nhưng hiện tại vẫn là điểm nghẽn trong quá trình phát triển, do đó cần phải đầu tư cho thể chế một cách hiệu quả nhất.
Thủ tướng cũng yêu cầu cần đổi mới tư duy và cách tiếp cận để hoàn thiện pháp luật, đảm bảo tính khả thi cao và đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt nhưng vẫn bền vững và ổn định. Tư duy cần phải là “nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn”, để người dân và doanh nghiệp có thể yên tâm hoạt động, từ đó giải phóng sức sản xuất và huy động mọi nguồn lực cho sự phát triển.
Các bộ trưởng cần dành nhiều công sức và trí tuệ cho công tác này, ưu tiên nguồn lực và cơ sở vật chất, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Những cán bộ tham gia xây dựng thể chế sẽ được hưởng các chính sách phù hợp.
Bộ Tư pháp cũng có nhiệm vụ rà soát và khuyến khích các địa phương tổng hợp các vướng mắc trong quy định hiện hành để tập trung sửa đổi. Quá trình xây dựng văn bản pháp luật cần làm rõ nội dung lược bỏ, kế thừa, sửa đổi và bổ sung mới. Mục tiêu là cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính.
Thủ tướng nhấn mạnh rằng cần dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, và luật nên quy định theo hướng khung, nguyên tắc. Những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ mới cần quy định chi tiết. Các quy định cần phải đẩy mạnh phân cấp và phân quyền tối đa, giảm bớt sự tập trung công việc lên cấp trên và Trung ương.
Vũ Tuân
