Tài khoản
Giữa những khó khăn do lệnh cấm vận từ Mỹ, Cuba vẫn kiên trì duy trì một hệ thống chăm sóc sức khỏe miễn phí cho toàn dân, đồng thời tham gia vào các hoạt động cứu trợ nhân đạo quốc tế. Điều này không chỉ thể hiện sự kiên cường của người dân Cuba mà còn là một minh chứng cho triết lý y tế nhân văn mà quốc gia này theo đuổi.
Phòng khám đa khoa Cosme Ordonez Carceller, tọa lạc ngay tại thủ đô Havana, là một ví dụ điển hình cho mô hình chăm sóc sức khỏe cộng đồng của Cuba. Được thành lập từ năm 1974, cơ sở này phục vụ khoảng 13.000 cư dân với nhiều dịch vụ y tế đa dạng, từ điều trị bệnh tim mạch, chỉnh hình đến tư vấn sinh sản và xét nghiệm di truyền. Mô hình này không chỉ giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế mà còn tạo ra sự gắn kết chặt chẽ với cộng đồng.
Cơ sở mang tên bác sĩ Cosme Ordonez Carceller, một chuyên gia dịch tễ học nổi tiếng, người đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của hệ thống y tế Cuba từ những năm 1960. Ông đã khởi xướng nhiều chương trình chăm sóc sức khỏe sáng tạo, trong đó có mô hình “Câu lạc bộ ông bà” dành cho người cao tuổi, một sáng kiến đã được nhân rộng trên toàn quốc.
Phòng khám Cosme Ordonez Carceller luôn đặt mục tiêu “không để bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau” trong việc chăm sóc sức khỏe. Điều này thể hiện rõ trong cách mà hệ thống y tế Cuba được tổ chức và vận hành.
Hệ thống y tế của Cuba được quản lý theo cấu trúc từ trên xuống, với Quốc hội giám sát Bộ Y tế, cơ quan có trách nhiệm đề ra chính sách và chỉ đạo các tổ chức y tế. Các tỉnh sẽ giám sát sở y tế, nơi quản lý các bệnh viện lớn và cơ sở y tế chuyên sâu, từ đó phân cấp cho các thành phố điều hành các bệnh viện nhỏ hơn.
Mạng lưới phòng khám đa khoa tại cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế Cuba. Họ không chỉ cung cấp dịch vụ chuyên khoa và chẩn đoán mà còn phối hợp chặt chẽ với đội ngũ bác sĩ và y tá gia đình, những người trực tiếp chăm sóc sức khỏe cho người dân. Nguyên tắc cốt lõi của mô hình này là phòng bệnh hơn chữa bệnh, thông qua việc nâng cao nhận thức cộng đồng và can thiệp sớm.
Dù phải đối mặt với những khó khăn do lệnh cấm vận kéo dài, Cuba vẫn duy trì khả năng tiếp cận y tế đồng đều cho toàn dân. Điều này thể hiện triết lý lớn của quốc gia: y tế không phải là đặc quyền mà là quyền cơ bản của con người.
Cuba đã đạt được nhiều thành tựu y tế đáng kể. Đảo quốc này phát hiện HIV từ năm 1983 và nhanh chóng thiết lập hệ thống giám sát và điều trị hiệu quả. Đến năm 2014, Cuba đã loại trừ sự lây truyền HIV và giang mai từ mẹ sang con, một thành tựu mà không nhiều quốc gia có thể đạt được.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Cuba đã tự phát triển hai loại vaccine và triển khai tiêm chủng sớm, giúp kiểm soát tỷ lệ lây nhiễm ở mức thấp. Đặc biệt, Cuba còn cung ứng vaccine cho nhiều quốc gia bạn bè, trong đó có Việt Nam, thể hiện tinh thần đoàn kết và hỗ trợ quốc tế.
Cuba cũng đã phát triển thành công nhiều loại thuốc điều trị, như thuốc cho bệnh loét bàn chân do tiểu đường và thuốc làm chậm triệu chứng Alzheimer. Tỷ lệ tiêm chủng cho trẻ em đạt 99% và tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh thấp hơn so với Mỹ. Các bác sĩ thường xuyên thăm khám tại nhà cho người cao tuổi và sản phụ, đảm bảo chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cộng đồng.
Mặc dù lệnh cấm vận của Mỹ đã gây ra tình trạng thiếu thuốc men và thiết bị y tế, Cuba vẫn tiếp tục đầu tư cho lĩnh vực y tế. Giáo dục y khoa hoàn toàn do nhà nước tài trợ, giúp sinh viên có cơ hội thực tập tại các phòng khám cộng đồng từ sớm, đảm bảo họ có kinh nghiệm chăm sóc ban đầu tốt.
Cuba cũng chú trọng phát triển công nghệ sinh học và nghiên cứu y học thảo dược để bù đắp cho những thiếu hụt do hạn chế nhập khẩu. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng y tế trong nước mà còn tạo ra những sản phẩm y tế có giá trị cho thị trường quốc tế.
Không chỉ tập trung vào y tế trong nước, Cuba đã đưa hàng nghìn bác sĩ ra nước ngoài để hỗ trợ các khu vực thiếu dịch vụ y tế, đặc biệt ở Mỹ Latin, châu Phi và vùng Caribe. Hiện có hơn 24.000 nhân viên y tế Cuba đang làm việc tại gần 60 quốc gia trên thế giới, thể hiện tinh thần đoàn kết và tương trợ của quốc gia này.
Phần lớn hỗ trợ y tế của Cuba cho các nước đều miễn phí, đặc biệt đối với các quốc gia có thu nhập thấp. Trong những năm gần đây, Havana đã bắt đầu nhận bù đắp kinh tế từ những nước giàu hơn có khả năng chi trả, giúp cải thiện hệ thống y tế công cộng trong nước.
Tuy nhiên, chương trình hỗ trợ y tế này đã gặp phải sự chỉ trích từ Washington, cho rằng các bác sĩ Cuba làm việc ở nước ngoài nhận lương thấp giống như “lao động cưỡng bức”. Dù vậy, các bác sĩ Cuba vẫn tiếp tục công việc của mình với tinh thần tận tụy, khẳng định rằng y tế là quyền mà mọi người xứng đáng được hưởng, không phải là đặc quyền của một nhóm nhất định.
Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Cuba đã chứng minh rằng một hệ thống y tế công bằng và hiệu quả có thể tồn tại ngay cả trong bối cảnh khó khăn nhất, và luôn bền bỉ với sứ mệnh “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
