Hệ thống metro dài 355 km đang được triển khai tại TP HCM hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi lớn cho bộ mặt đô thị của thành phố. Với mô hình phát triển đô thị theo hướng TOD (Transit-Oriented Development), thành phố kỳ vọng sẽ tạo ra một bước ngoặt trong việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.
Định Hướng Phát Triển Đô Thị Theo Mô Hình TOD
Ý tưởng về mô hình TOD đã được đề xuất từ nhiều năm trước, khi thành phố bắt đầu xây dựng tuyến metro đầu tiên. Một trong những điểm nhấn quan trọng là việc điều chỉnh vị trí ga metro để tạo sự kết nối thuận tiện cho cư dân và các khu vực lân cận. Việc này không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu quả của tuyến metro mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển đồng bộ của các khu đô thị xung quanh.
Ga metro Tân Cảng được xây dựng gần chân cầu Sài Gòn, nhưng lại tách biệt với khu đô thị lớn ở đối diện. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi về việc liệu có nên điều chỉnh vị trí ga để phục vụ tốt hơn cho cư dân hay không.
Thách Thức và Cơ Hội Phát Triển
Chuyên gia cho rằng TP HCM đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để phát triển đô thị nén gắn với giao thông công cộng từ những ngày đầu. Tuy nhiên, với mạng lưới metro đang mở rộng và các cơ chế đặc thù từ chính phủ, thành phố hiện có nhiều điều kiện thuận lợi để hiện thực hóa mô hình TOD. Mô hình này không chỉ giúp phát triển đô thị mà còn tối ưu hóa quỹ đất và tạo nguồn tài chính cho các dự án hạ tầng.
Mô hình TOD đã được áp dụng thành công tại nhiều thành phố lớn trên thế giới như London, Hong Kong và Quảng Châu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc triển khai mô hình này vẫn còn nhiều hạn chế và cần được thực hiện một cách bài bản hơn.
Kế Hoạch Phát Triển Mạng Lưới Metro
Trong 10 năm tới, TP HCM sẽ hoàn thành tổng cộng 355 km metro với tổng mức đầu tư lên đến 40 tỷ USD. Đến năm 2045, mạng lưới này dự kiến sẽ mở rộng lên 510 km. Bên cạnh đó, thành phố cũng đang lên kế hoạch phát triển TOD tại nhiều khu vực dọc theo các tuyến metro và đường Vành đai 3, với tổng diện tích lên đến 7.400 ha.
Các vị trí mà TP HCM đang xem xét để phát triển TOD trong giai đoạn tới sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Định Hướng Tương Lai và Thách Thức
Khi mạng lưới metro hoàn thành, dự kiến sẽ đáp ứng từ 40-50% nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, để mô hình TOD thực sự phát huy hiệu quả, thành phố cần phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc xây dựng khung pháp lý và cơ chế điều phối hợp lý.
Chuyên gia đề xuất thành phố nên thành lập một hội đồng phát triển TOD để đảm bảo việc triển khai mô hình này diễn ra một cách đồng bộ và hiệu quả. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa tài nguyên đất và hạ tầng đô thị, đồng thời tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân.
Khu vực xung quanh ga Phước Long của tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên là một trong những vị trí quan trọng mà TP HCM đang lên kế hoạch phát triển TOD, mở ra nhiều cơ hội cho sự phát triển đô thị trong tương lai.
Giang Anh