Tài khoản
Nghệ An – Tình hình tiêu thụ quýt PQ tại huyện Quỳ Hợp đang gặp nhiều khó khăn. Giá quýt đã giảm mạnh, chỉ còn từ 2.500 đến 3.000 đồng/kg, giảm hơn một nửa so với năm ngoái. Tuy nhiên, dù giá rẻ, người tiêu dùng vẫn không mặn mà, khiến nông dân chán nản và để quả rụng đầy gốc.
Quýt PQ, hay còn gọi là cam bóc Phủ Quỳ, được lai tạo và nhân giống từ năm 2001 bởi Trung tâm Nghiên cứu cây ăn quả Phủ Quỳ. Loại cây này đã được trồng rộng rãi tại các huyện như Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Quế Phong, Nghĩa Đàn và thị xã Thái Hòa. Trước đây, quýt PQ mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình, với diện tích trồng từ vài hecta đến hàng chục hecta.
Quýt PQ nổi tiếng với vị ngọt thanh, mọng nước và hương thơm đặc trưng, là món quà quê được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, trong ba năm qua, giá quýt đã giảm mạnh. Năm 2023, giá quýt dao động từ 10.000 đến 12.000 đồng/kg, năm 2024 còn 7.000 đến 8.000 đồng/kg, và năm nay chỉ còn 2.500 đến 3.000 đồng/kg. Dù giá đã giảm, việc tiêu thụ vẫn rất khó khăn, khiến nhiều nông dân phải tìm cách bán hàng qua mạng xã hội nhưng không có ai quan tâm.
Quýt chín vàng, rụng đầy gốc tại vườn của anh Hiếu. Ảnh: Hùng Lê
Anh Nguyễn Minh Hiếu, một nông dân tại xã Minh Hợp, cho biết mùa thu hoạch quýt PQ thường diễn ra từ tháng 1 đến tháng 4. Gia đình anh trồng hơn 1.000 gốc quýt trên diện tích 2 hecta, dự kiến thu hoạch khoảng 40 tấn quả. Trước đây, thương lái thường đặt hàng từ đầu vụ, nhưng năm nay, gần cuối vụ, vẫn còn nhiều quả trên cây mà không ai hỏi mua.
“Trong tuần qua, tôi đã phải huy động nhân lực để thu gom và chôn hàng tấn quả bị thối để tránh ô nhiễm môi trường,” anh Hiếu chia sẻ.
Chị Nguyễn Thị Yến, một hộ trồng quýt khác, cho biết gia đình chị có 300 gốc quýt và dự kiến thu hoạch khoảng 10 tấn quả. Tuy nhiên, giữa tháng 3, chị vẫn còn 6 tấn quả trên cây mà không thể bán được. “Ba năm qua, tiền bán quýt không đủ để trang trải chi phí chăm sóc. Gia đình tôi đang tính đến việc cải tạo đất để trồng mía, tìm kiếm nguồn thu nhập khác,” chị Yến cho biết.
Hàng chục hộ dân tại xã Minh Hợp cũng đang phải chứng kiến cảnh quýt chín rụng đầy gốc. Nhiều người đã quyết định gom quả để ủ làm phân bón cho các loại cây trồng khác.
Người dân thu hoạch quýt bán lỗ, song ít thương lái thu mua. Ảnh: Hùng Lê
Bà Trần Thị Nết, một thương lái tại xã Minh Hợp, cho biết cách đây 4-5 năm, vào thời điểm thu hoạch, bà có thể mua từ 10-15 tấn quýt mỗi ngày để vận chuyển ra các tỉnh phía Bắc. Tuy nhiên, hiện nay, nhu cầu thị trường đã giảm sút, khiến lượng tiêu thụ chỉ còn lại rất hạn chế.
“Trên thị trường hiện có nhiều giống quýt và trái cây khác nhập khẩu, do đó, quýt PQ không còn được ưa chuộng như trước,” bà Nết cho biết thêm.
Ông Lê Viết Minh, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên nông nghiệp Xuân Thành, cho biết trước đây công ty đã trồng hơn 500 hecta quýt, nhưng hiện chỉ còn 20 hecta do hiệu quả kinh tế quá thấp. Doanh nghiệp đã chuyển sang trồng mía để cải thiện thu nhập.
Tại các vườn, quýt chín trên cây còn tồn đọng hàng tấn song rất ít đối tác hỏi mua. Ảnh: Hùng Lê
Ông Nguyễn Duy Hưng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Quỳ Hợp, cho biết tình trạng quýt PQ rớt giá đã diễn ra trong 3-4 năm qua. Nguyên nhân chính là do chất lượng quýt không còn tốt như trước và nhu cầu thị trường giảm. Vòng đời của cây quýt PQ khoảng 7-8 năm, sau đó cần phải thay thế cây mới. Hiện nhiều diện tích quýt đã già cỗi và thường xuyên bị sâu bệnh tấn công.
Huyện Quỳ Hợp có đất đỏ bazan rất phù hợp cho việc phát triển cây quýt, đặc biệt là tại các xã Minh Hợp và Tam Hợp. Tuy nhiên, do trước đây phát triển quá nhanh, nhiều xã không có điều kiện thổ nhưỡng cũng đã trồng quýt, dẫn đến tình trạng suy thoái giống cây. Những yếu tố này đã làm giảm vị ngọt và mẫu mã của quả quýt.
Quýt PQ từng được tiêu thụ rộng rãi trên toàn quốc thông qua các thương lái và bán lẻ tại các chợ, siêu thị nhỏ. Tuy nhiên, chất lượng quả đã giảm sút theo thời gian, dẫn đến nhu cầu của người tiêu dùng cũng giảm theo. Huyện đang tìm kiếm các phương án tiêu thụ quýt cho người dân, nhưng vẫn phải tuân theo cơ chế thị trường.
Hiện tại, toàn huyện Quỳ Hợp đang trồng hơn 300 hecta quýt PQ, giảm khoảng 1/3 so với trước. Cuối vụ, sản lượng quýt trên cây chưa tiêu thụ được khoảng 3.000 tấn. Để khôi phục thương hiệu quýt PQ, các cơ quan chức năng đã kiến nghị tỉnh Nghệ An quy hoạch lại vùng trồng và hướng dẫn quy trình chăm sóc cho người dân.
Đức Hùng
