Tài khoản
Vào sáng ngày 16/6, Quốc hội đã tiến hành bỏ phiếu thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều trong Hiến pháp 2013 và Luật Giáo dục. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật của đất nước, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh hiện nay.
Trong quá trình thảo luận, nhiều đại biểu đã đề xuất cần quy định rõ ràng về các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương, như xã, phường và đặc khu, ngay trong Hiến pháp. Tuy nhiên, Ủy ban soạn thảo cho rằng việc quy định quá chi tiết có thể dẫn đến sự cần thiết phải sửa đổi thường xuyên, do sự phát triển không ngừng của các loại hình tổ chức hành chính này.
Do đó, Hiến pháp chỉ cần khẳng định nguyên tắc tổ chức đơn vị hành chính theo mô hình hai cấp địa phương, trong khi tên gọi cụ thể của từng loại đơn vị sẽ được quy định bởi luật pháp, nhằm đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Đây là bài học quý giá từ các lần sửa đổi Hiến pháp trước đây.
Có nhiều ý kiến cho rằng cần làm rõ cơ sở hiến định để Quốc hội có thể quy định đặc điểm của các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, nhằm đảm bảo tính minh bạch và tránh sự tùy tiện trong việc thiết kế cấp chính quyền tại các địa phương.
Các đại biểu đã có mặt tại hội trường Diên Hồng vào ngày 11/6. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Ủy ban cũng nhấn mạnh rằng đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt có thể không hoàn toàn giống với các loại đơn vị hành chính lãnh thổ thông thường như tỉnh, thành phố hay xã, phường. Mỗi loại đơn vị này có những đặc điểm riêng về quy mô, tính chất và chế độ chính sách áp dụng, nhằm phục vụ cho các mục tiêu phát triển khác nhau.
Kinh nghiệm từ các quốc gia khác cho thấy có nhiều mô hình khu vực và trung tâm được thành lập để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế hoặc các mục tiêu đặc biệt khác. Do đó, Hiến pháp không nên quy định nội dung này một cách cứng nhắc, mà cần linh hoạt để phù hợp với thực tiễn và điều kiện cụ thể.
Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét và quyết định cụ thể về việc thành lập từng đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt khi đủ điều kiện cần thiết.
Có ý kiến đề nghị quy định rõ thời hạn áp dụng và quy trình kiện toàn bộ máy sau khi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, nhằm đảm bảo tính chặt chẽ. Đề xuất giao thẩm quyền chỉ định Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp xã cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh cũng được đưa ra.
Ủy ban cho rằng do tính chất đặc biệt của việc sắp xếp đơn vị hành chính lần này, cần có các cơ chế đặc biệt để hỗ trợ việc kiện toàn tổ chức bộ máy tại các đơn vị hành chính mới. Ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành 34 nghị quyết liên quan đến việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã cho 34 tỉnh, thành phố vào năm 2025.
Do đó, cơ chế chỉ định này sẽ chỉ áp dụng cho việc kiện toàn tổ chức bộ máy tại các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp theo nghị quyết trong năm 2025. Sau đó, cả nước sẽ trở lại thực hiện theo đúng các quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Các cơ quan có thẩm quyền đang tổ chức kiểm tra và giám sát để đảm bảo công tác chuẩn bị và kiện toàn tổ chức bộ máy tại các đơn vị hành chính diễn ra một cách chặt chẽ và công bằng. Cán bộ được lựa chọn phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định.
Về Luật Giáo dục, một trong những điểm quan trọng là quy định cấm ép buộc học sinh tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Nhiều ý kiến đề xuất bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, đặc biệt là đối với học sinh mà họ đang trực tiếp giảng dạy.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết dự thảo Luật không cấm dạy thêm, mà chỉ quy định rằng nhà giáo không được ép buộc học sinh tham gia học thêm, nhằm khắc phục tình trạng dạy thêm tràn lan. Yêu cầu này đã được quy định trong Thông tư về dạy thêm, học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Có ý kiến đề nghị quy định rõ căn cứ, nguyên tắc, tiêu chuẩn và điều kiện tuyển dụng nhà giáo, cũng như giao thẩm quyền tuyển dụng giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông cho cơ quan quản lý giáo dục.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập là viên chức, do đó việc tuyển dụng phải tuân thủ quy định pháp luật về viên chức. Dự thảo Luật chỉ quy định một số yêu cầu đặc thù trong tuyển dụng nhà giáo, như nội dung tuyển dụng phải dựa trên chuẩn nghề nghiệp và phương thức tuyển dụng cần có thực hành sư phạm.
Về thẩm quyền tuyển dụng, dự luật giao cho ngành giáo dục quyền chủ động trong việc tuyển dụng nhà giáo. Đối với thẩm quyền tuyển dụng giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định chi tiết.
Trong cùng ngày 16/6, Quốc hội cũng đã biểu quyết thông qua các Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Luật Giáo dục, Luật Việc làm (sửa đổi) và sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo.
Sau đó, các đại biểu đã nghe tờ trình và thẩm tra dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), thảo luận về dự thảo Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Chiều cùng ngày, Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và thảo luận ở tổ về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) cũng như chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 TP HCM.
Sơn Hà
