Tài khoản
Vào sáng ngày 16/6, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 với sự đồng thuận tuyệt đối từ 470/470 đại biểu có mặt. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc cải cách hệ thống hành chính của đất nước.
Điều chỉnh cấu trúc hành chính
Điều 110 của Hiến pháp sửa đổi đã quy định rõ ràng về việc tổ chức các đơn vị hành chính tại nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, hệ thống hành chính sẽ được tổ chức thành hai cấp chính, bao gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh, thành phố do luật định. Đặc biệt, các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định thành lập.
Quy trình thành lập, giải thể, nhập, chia và điều chỉnh địa giới của các đơn vị hành chính sẽ phải lấy ý kiến của nhân dân địa phương và thực hiện theo quy định của Quốc hội. Chính quyền địa phương sẽ bao gồm Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Ủy ban Nhân dân (UBND), được tổ chức phù hợp với đặc điểm của từng khu vực như nông thôn, đô thị và hải đảo. Đối với các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, Quốc hội sẽ quyết định về chính quyền địa phương khi thành lập.
Thay đổi trong bầu cử chức danh chính quyền
Với việc chính thức xóa bỏ cấp huyện, các đơn vị hành chính mới được hình thành sẽ không tổ chức bầu cử cho các chức danh như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, cũng như các chức danh trong UBND. Điều này đồng nghĩa với việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định các chức danh này dựa trên thông báo từ cấp ủy có thẩm quyền.
Thủ tướng Chính phủ cũng sẽ có quyền chỉ định chủ tịch và phó chủ tịch UBND tại các tỉnh, thành phố, trong khi Thường trực HĐND sẽ chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp và các chức danh khác tại các đơn vị hành chính cấp dưới.
Quy định về tổ chức chính trị – xã hội
Hiến pháp cũng quy định rõ về các tổ chức chính trị – xã hội như Công đoàn, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Hội Cựu chiến binh, tất cả đều trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các tổ chức này được thành lập trên cơ sở tự nguyện và có trách nhiệm đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các thành viên.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã thông báo rằng dự thảo Nghị quyết đã được công bố rộng rãi để lấy ý kiến từ nhân dân và các tổ chức, với tổng cộng 280 triệu lượt ý kiến tham gia. Tất cả các ý kiến đều được Chính phủ tổng hợp và xem xét một cách khách quan.
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Quốc hội đã quyết định chỉ sửa đổi, bổ sung 5/120 điều, khoản trong Nghị quyết này. Những ý kiến đóng góp từ nhân dân và đại biểu Quốc hội đã được nghiên cứu và giải trình cụ thể. Sau khi Nghị quyết sửa đổi và Luật Tổ chức chính quyền địa phương được thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành 34 nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và cấp tỉnh.
Điều này sẽ tạo ra một cơ sở pháp lý vững chắc để các đơn vị hành chính trên toàn quốc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bắt đầu từ ngày 1/7/2025. Nghị quyết sửa đổi sẽ có hiệu lực ngay khi được thông qua.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh rằng chính quyền địa phương ba cấp đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lịch sử, và giờ là thời điểm thích hợp để chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhằm nâng cao hiệu quả và đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.
Sơn Hà
