Tài khoản
Quốc hội Iran đã chính thức thông qua một dự luật quan trọng, quyết định đình chỉ mọi hoạt động hợp tác với cơ quan giám sát hạt nhân quốc tế. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Iran và các quốc gia khác, đặc biệt là Israel, khi nước này cáo buộc cơ quan giám sát đã tạo điều kiện cho các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của mình.
Luật đình chỉ hợp tác với IAEA
Vào ngày 25/6, quốc hội Iran đã thông qua dự luật đình chỉ hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) với 221 phiếu thuận, một phiếu trắng và không có phiếu phản đối. Dự luật này cấm mọi thanh tra viên của IAEA vào lãnh thổ Iran, trừ khi Liên Hợp Quốc đảm bảo an ninh cho các cơ sở hạt nhân của nước này.
Iran đã nhiều lần khẳng định rằng họ không theo đuổi vũ khí hạt nhân, đồng thời chỉ trích các báo cáo gần đây của IAEA, cho rằng những thông tin này đã tạo điều kiện cho các hành động quân sự của Israel nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran.
Phát biểu của lãnh đạo quốc hội
Chủ tịch Quốc hội Iran, Mohammad Baqer Qalibaf, đã phát biểu trên các phương tiện truyền thông rằng tổ chức năng lượng nguyên tử của Iran sẽ ngừng hợp tác với IAEA cho đến khi an ninh tại các cơ sở hạt nhân được đảm bảo. Ông cũng chỉ trích IAEA vì không lên án các cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran, cho rằng điều này thể hiện sự thiếu công bằng trong việc giám sát.
Nhà máy điện hạt nhân Bushehr ở Vịnh Ba Tư, miền nam Iran, tháng 4/2024. Ảnh: AFP
Những thay đổi trong quy chế giám sát
Ủy ban An ninh Quốc gia của Quốc hội Iran cho biết luật mới cũng sẽ đình chỉ việc lắp đặt camera giám sát tại các cơ sở hạt nhân, cũng như các hoạt động thanh tra độc lập và gửi báo cáo định kỳ cho IAEA. Tất cả các hoạt động thanh tra trong tương lai của IAEA tại Iran sẽ cần sự chấp thuận của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao.
Dự luật này vẫn cần được Hội đồng Giám hộ phê chuẩn trước khi có hiệu lực, cơ quan này có vai trò giám sát hiến pháp với 12 thành viên do lãnh tụ tối cao và quốc hội chỉ định.
Phản ứng từ IAEA
IAEA vẫn chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về việc quốc hội Iran thông qua dự luật đình chỉ hợp tác. Tổng giám đốc IAEA, Rafael Grossi, đã bày tỏ mong muốn đưa các thanh tra viên trở lại các cơ sở hạt nhân của Iran trong thời gian tới.
Vị trí Fordow, Natanz, Isfahan và các cơ sở hạt nhân của Iran. Đồ họa: AFP
Cuộc tấn công quân sự của Mỹ
Vào rạng sáng ngày 22/6, quân đội Mỹ đã tiến hành một chiến dịch quân sự mang tên “Búa Đêm”, sử dụng 14 quả bom xuyên hầm GBU-57 và hơn 20 tên lửa Tomahawk để không kích ba cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran, bao gồm Fordow, Natanz và Isfahan.
Lãnh đạo IAEA cho biết cơ sở Fordow đã chịu thiệt hại nghiêm trọng sau cuộc không kích. Hình ảnh vệ tinh cho thấy có nhiều hố lớn xuất hiện trên sườn núi phía trên cơ sở này, cho thấy sự tàn phá nặng nề.
Mặc dù vậy, chính phủ Iran đã khẳng định rằng họ đã thực hiện các biện pháp cần thiết để duy trì chương trình hạt nhân của mình sau các cuộc tấn công này.
Thanh Danh (Theo Reuters, Al Jazeera)
