Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe và an toàn thực phẩm, những nông dân trồng rau hữu cơ đang trở thành những người tiên phong trong việc cung cấp nông sản sạch. Họ không chỉ đối mặt với những thách thức về năng suất mà còn phải vượt qua những khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Một trong những tấm gương tiêu biểu là ông Bùi Văn Riêm, người đã kiên trì theo đuổi con đường trồng rau hữu cơ suốt sáu năm qua.
Hành Trình Trồng Rau Hữu Cơ
Vào đầu tháng 9, dưới ánh nắng nhẹ nhàng của phường Mỹ Ngãi, ông Riêm đang chăm sóc cho mảnh vườn rộng gần 1.000 m2 của mình. Ông không chỉ làm cỏ mà còn tận dụng cỏ non để cho đàn bò ăn, trong khi những nhánh cỏ già được phơi khô để ủ thành phân hữu cơ. Ông chia sẻ: “Cây cỏ hút chất từ đất thì phải trả lại cho đất”, thể hiện rõ triết lý canh tác bền vững của mình.
Phương Pháp Canh Tác Bền Vững
Vườn rau của ông hoàn toàn không sử dụng phân bón hay thuốc hóa học. Thay vào đó, ông tự ủ phân từ phân bò, rơm rạ và cỏ khô, kết hợp với nấm có lợi để tạo ra môi trường vi sinh phong phú cho đất. Ông cũng sử dụng các phương pháp tự nhiên như ủ ốc, cá để làm phân bón lá, và pha chế dung dịch từ tỏi, ớt để trừ sâu. Đặc biệt, việc trồng hoa quanh vườn không chỉ làm đẹp mà còn thu hút thiên địch giúp kiểm soát côn trùng.
Chiến Lược Quản Lý Sâu Bệnh
Ông Riêm cho biết, trong trường hợp có sâu bệnh, ông thường bắt thủ công hoặc sử dụng lưới để ngăn chặn bướm đẻ trứng. Cách làm này không chỉ hiệu quả mà còn giúp ông bảo vệ được mùa màng. Tuy nhiên, những ngày đầu khởi nghiệp, ông đã gặp không ít khó khăn khi rau vừa nhú mầm đã bị sâu ăn trụi, khiến thu nhập giảm sút.
Thành Công Từ Chợ Xanh Tử Tế
Nhờ vào các phiên “chợ xanh tử tế” do Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp tổ chức, nông sản hữu cơ của ông đã có giá cao gấp 2-3 lần so với trước, giúp thu nhập ổn định hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể trụ lại trong lĩnh vực này. Nhóm trồng rau hữu cơ ban đầu của ông Riêm đã giảm từ ba người xuống còn một, buộc ông phải gia nhập nhóm ở xã lân cận.
Hợp Tác Để Phát Triển
Để nâng cao chất lượng sản phẩm, tỉnh đã thành lập các tổ, nhóm nông dân để cùng giám sát và hỗ trợ nhau. Các thành viên thường xuyên họp để chia sẻ kinh nghiệm và kiểm tra chéo, nhằm loại bỏ những vườn không đạt tiêu chuẩn. Cán bộ nông nghiệp cũng thường xuyên động viên và giám sát quy trình sản xuất, đảm bảo chứng nhận PGS (Participatory Guarantee System) cho các sản phẩm hữu cơ.
Chứng Nhận PGS: Đảm Bảo Chất Lượng Nông Sản
PGS là một hệ thống chứng nhận hữu cơ cộng đồng, dựa trên sự tham gia của người sản xuất và người tiêu dùng. Khác với chứng nhận từ bên thứ ba, PGS đề cao tính minh bạch và trách nhiệm cộng đồng. Tại Việt Nam, PGS được áp dụng theo tiêu chuẩn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Mở Rộng Mô Hình Hữu Cơ
Không chỉ dừng lại ở rau, mô hình hữu cơ còn được áp dụng cho cây xoài. Tại vùng xoài Cao Lãnh, ông Trần Phú Hậu cùng 11 nông dân đã thành lập tổ hợp tác sản xuất an toàn theo hướng hữu cơ. Họ cam kết không sử dụng thuốc cỏ và thuốc ngoài danh mục, đồng thời giảm dần phân hóa học.
Hỗ Trợ Từ Tổ Chức Phi Chính Phủ
Hiện tại, Đồng Tháp có 12 nhóm nông dân sản xuất hữu cơ theo PGS với gần 30 thành viên. Họ nhận được sự hỗ trợ từ tổ chức phi chính phủ, bao gồm giám sát mô hình và kết nối đầu ra. Mô hình trồng rau hữu cơ cũng đã được đưa vào 22 trường học, giúp giáo viên và học sinh hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất và giá trị của thực phẩm sạch.
Định Hướng Tương Lai
Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, cho biết tỉnh sẽ tiếp tục triển khai mô hình PGS, tổ chức tập huấn và cấp chứng nhận cho nông dân. Ông nhấn mạnh rằng quy trình hữu cơ đòi hỏi sự kiên trì và đam mê, và tỉnh sẽ chỉ mở rộng khi có vùng canh tác biệt lập và đầu ra ổn định.
Đầu tháng này, Sở đã khai trương cửa hàng bán hơn 50 loại rau, quả hữu cơ tại phường Cao Lãnh, tạo thêm cơ hội tiêu thụ cho nông dân.
Ngọc Tài