Tài khoản
Louisiana, một vùng đất rộng lớn có diện tích gần bằng 1/4 tổng diện tích nước Mỹ hiện nay, đã được mua lại từ Pháp với mức giá chỉ khoảng 7 USD cho mỗi km2. Thương vụ này không chỉ mang tính lịch sử mà còn đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình mở rộng lãnh thổ của nước Mỹ.
Ngày 4 tháng 7 năm 1776, nước Mỹ chính thức ra đời với 13 bang đầu tiên, tất cả đều là thuộc địa của Đế quốc Anh. Sau đó, Mỹ đã thực hiện nhiều chính sách nhằm mở rộng lãnh thổ về phía tây, thông qua các hình thức mua bán, ký kết hiệp ước và thậm chí là chiến tranh.
Trong số những thương vụ quan trọng, thương vụ với Pháp vào năm 1803 dưới thời Tổng thống Thomas Jefferson là một trong những sự kiện nổi bật. Ban đầu, Mỹ chỉ có ý định mua cảng New Orleans để đảm bảo giao thương hàng hóa, nhưng cuối cùng lại nhận được cả Lãnh thổ Louisiana rộng lớn với mức giá không tưởng.
Lãnh thổ Louisiana mà Pháp bán cho Mỹ vào năm 1803 đã mở ra một chương mới cho sự phát triển của nước này. Sau khi nhà thám hiểm Christopher Columbus phát hiện ra Bắc Mỹ vào cuối thế kỷ 15, các cường quốc châu Âu như Tây Ban Nha, Anh và Pháp đã nhanh chóng thiết lập thuộc địa tại đây.
Từ đầu thế kỷ 17, Pháp đã bắt đầu khai phá thung lũng sông Mississippi và thiết lập các khu định cư. Đến giữa thế kỷ 18, Lãnh thổ Louisiana đã trở thành một vùng đất rộng lớn, trải dài từ sông Mississippi ở phía đông đến dãy núi Rocky ở phía tây, từ Vịnh Mexico ở phía nam đến biên giới Canada ở phía bắc.
Năm 1762, trong bối cảnh chiến tranh với người bản địa, Pháp đã nhượng lại Lãnh thổ Louisiana cho Tây Ban Nha. Tuy nhiên, Tây Ban Nha không phát triển khu vực này trong suốt ba thập kỷ tiếp theo. Đến năm 1796, Tây Ban Nha trở thành đồng minh của Pháp, điều này đã khiến Mỹ lo ngại về sự kiểm soát của Pháp đối với khu vực sông Mississippi.
Vào năm 1801, Tây Ban Nha đã ký một hiệp ước bí mật với Pháp để trao trả lại Lãnh thổ Louisiana. Điều này đã khiến Mỹ cảm thấy bất an, đặc biệt khi họ đã bắt đầu khai phá các vùng đất phía tây. Chính quyền Mỹ lo ngại rằng Pháp, dưới sự lãnh đạo của Napoleon Bonaparte, sẽ tìm cách thống trị khu vực này.
Tổng thống Jefferson đã chỉ đạo đại sứ Mỹ tại Pháp, Robert Livingston, thương lượng để mua lại cảng New Orleans và vùng Florida với giá 10 triệu USD. Tuy nhiên, vào tháng 4 năm 1803, chính quyền Pháp đã đưa ra một đề nghị bất ngờ: Mỹ có muốn mua toàn bộ Lãnh thổ Louisiana với giá 15 triệu USD hay không.
Nguyên nhân của đề xuất này được cho là do Pháp đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát cách mạng nô lệ ở Haiti và cần nguồn lực để chuẩn bị cho quân đội. Cuối cùng, phái đoàn Mỹ và Pháp đã đạt được thỏa thuận, Mỹ sẽ trả 11,25 triệu USD và gánh chịu các nghĩa vụ nợ 3,75 triệu USD của Pháp.
Thỏa thuận Mua bán Louisiana được ký kết vào ngày 2 tháng 5 năm 1803 và được thông báo cho Tổng thống Jefferson vào tháng 7 cùng năm. Số tiền mà Mỹ phải trả cho Pháp được coi là “rẻ chưa từng thấy”, chỉ khoảng 3 cent cho mỗi arce, tương đương với 7 USD/km2. Nếu tính theo lạm phát, giá trị thương vụ này có thể lên tới khoảng 420 triệu USD hiện nay.
Thương vụ này không gặp phải nhiều phản đối và đã được Quốc hội Mỹ phê chuẩn vào cuối năm 1803. Đến tháng 12 cùng năm, Pháp chính thức chuyển giao quyền kiểm soát Lãnh thổ Louisiana cho Mỹ.
Thương vụ Lãnh thổ Louisiana đã giúp Mỹ tăng gấp đôi diện tích lãnh thổ, đồng thời sở hữu thêm một vùng đất giàu tài nguyên, góp phần quan trọng vào việc xây dựng nước Mỹ trở thành một cường quốc toàn cầu. Đây cũng là một trong những thành tựu nổi bật nhất trong nhiệm kỳ của Tổng thống Jefferson.
Ngay sau khi hoàn tất thương vụ, Tổng thống Jefferson đã cho thành lập Đoàn thám hiểm Lewis và Clark để khám phá vùng lãnh thổ mới. Chính quyền địa phương tại Lãnh thổ Louisiana được thiết lập vào năm 1804, và đến ngày 30 tháng 4 năm 1812, bang Louisiana chính thức trở thành bang thứ 18 của Mỹ.
Như Tâm (Theo History, National Archives)
