Tài khoản
Trong bối cảnh hiện đại, nhiều nông dân miền Tây đang phải đối mặt với thách thức lớn khi thế hệ trẻ ngày càng rời bỏ nông nghiệp để tìm kiếm cơ hội việc làm trong các lĩnh vực khác. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn đặt ra nguy cơ về sự mất mát di sản văn hóa và nghề nghiệp truyền thống của vùng đất này.
Những Lão Nông Đơn Độc
Ông Nguyễn Văn Mách, 63 tuổi, hiện đang chăm sóc 1,2 ha vườn xoài cát chu tại xã Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh, Đồng Tháp. Dù đã có ba người con trưởng thành, nhưng không ai trong số họ muốn tiếp nối nghề nông của cha. Hàng tháng, ông dành nhiều ngày để phun thuốc, rải phân và chăm sóc vườn. “Làm vườn là một công việc không bao giờ ngừng nghỉ. Tôi lo lắng rằng một ngày nào đó, sức khỏe không cho phép tôi tiếp tục, nhưng con cháu lại không có ý định kế thừa”, ông Mách chia sẻ.
Ông Mách cho biết, một số công việc có thể được hỗ trợ bởi máy móc, nhưng những công đoạn như thu hoạch vẫn cần đến lao động thời vụ. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân công ngày càng trở nên khó khăn. “Vườn của tôi cũng khó bán, vì không ai muốn làm nông nữa”, ông nói.
Thực Trạng Nông Nghiệp Miền Tây
Không chỉ riêng ông Mách, ông Trần Phú Hậu, 62 tuổi, cũng đang phải tự mình quản lý 5.000 m2 vườn cây. Cả ba người con của ông đều chọn công việc trong ngành công nghiệp hoặc buôn bán, vì họ cho rằng làm nông rất vất vả và thu nhập không ổn định. “Tôi chỉ có thể duy trì vườn với khoảng 150 triệu đồng mỗi năm, đủ cho cuộc sống của hai vợ chồng”, ông Hậu cho biết.
Thực tế cho thấy, lao động trong lĩnh vực nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long đã giảm mạnh từ 5,1 triệu xuống còn 3,6 triệu người trong giai đoạn 2011-2021. Đặc biệt, số lượng lao động trẻ dưới 30 tuổi đang ngày càng ít đi, trong khi nhóm trên 40 tuổi lại chiếm tỷ lệ cao hơn.
Thách Thức Từ Biến Đổi Khí Hậu
Nông nghiệp miền Tây không chỉ đối mặt với vấn đề thiếu hụt lao động trẻ mà còn phải chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu. Nhiều nông dân vẫn đang áp dụng các phương pháp truyền thống, trong khi nguồn nhân lực chủ yếu là những người lớn tuổi, khó tiếp cận công nghệ hiện đại. “Để phát triển bền vững, nông nghiệp cần phải dựa vào tri thức và công nghệ. Nếu không có thế hệ trẻ, quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra rất chậm”, một nghiên cứu chỉ ra.
Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp, cho rằng việc người già tiếp tục sản xuất nông nghiệp là một xu hướng không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác. Để giải quyết vấn đề này, cần phát triển hệ thống dịch vụ nông nghiệp và hợp tác xã, giúp nông dân lớn tuổi có thể quản lý mà không phải gánh vác toàn bộ công việc nặng nhọc.
Giải Pháp Cho Tương Lai
Đồng Tháp hiện đang tổ chức nhiều lớp tập huấn nhằm nâng cao kỹ năng cho nông dân lớn tuổi, đồng thời khuyến khích hình thành các hợp tác xã kiểu mới để thu hút lao động trẻ tham gia vào chuỗi giá trị nông sản. Tuy nhiên, để giữ chân lớp trẻ, nông nghiệp cần trở thành một nghề hấp dẫn với thu nhập ổn định và cơ hội thăng tiến, cùng với các chính sách an sinh tương tự như trong ngành công nghiệp và dịch vụ.
Những thách thức mà nông dân miền Tây đang phải đối mặt không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là một bài toán lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.
