Tài khoản
Hiện nay, tình trạng xâm phạm và tranh chấp đất lâm nghiệp đang trở thành vấn đề nóng bỏng, với hơn 120.000 ha đất lâm nghiệp bị lấn chiếm. Con số này không chỉ gây ảnh hưởng đến môi trường mà còn tác động đến đời sống của người dân và sự phát triển bền vững của ngành lâm nghiệp.
Thực trạng đất lâm nghiệp bị lấn chiếm
Ngày 25/4, trong khuôn khổ hội thảo về Hiện trạng và giải pháp giao khoán đất lâm nghiệp do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức tại Hà Nội, PGS.TS Nguyễn Bá Ngãi, Phó chủ tịch Hội Chủ rừng Việt Nam, đã chỉ ra rằng hơn 512.000 ha đất từ các lâm trường quốc doanh đã được bàn giao cho các địa phương quản lý. Tuy nhiên, trong số đó, hơn 121.000 ha (23,6%) đang gặp phải tình trạng lấn chiếm và tranh chấp, trong đó gần 98.000 ha đất bị xâm phạm nghiêm trọng.
Đất lâm nghiệp được bàn giao chủ yếu là những khu vực đất trống, đồi trọc, hoặc những vùng đất xấu, bạc màu, không thuận lợi cho việc canh tác. Điều này đã tạo ra những khó khăn trong việc quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng.
PGS. TS Nguyễn Bá Ngãi đã nhấn mạnh rằng nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do các địa phương chưa thực hiện tốt công tác quản lý đất đai, như việc chưa kiểm kê, lập bản đồ địa chính, và chưa giải quyết triệt để các tranh chấp đất đai.
Thống kê về tình trạng lấn chiếm đất lâm nghiệp
Ông Tô Xuân Phúc, đại diện Tổ chức Forest Trends, đã đưa ra báo cáo cho thấy trong số 169 công ty lâm nghiệp quản lý hơn 1,4 triệu ha đất, có tới 124.300 ha bị lấn chiếm, hơn 16.300 ha đất đang trong tình trạng tranh chấp và gần 5.900 ha đất bị cấp trùng. Điều này cho thấy sự bất cập trong quản lý và sử dụng đất lâm nghiệp hiện nay.
Đặc biệt, có hơn 350.000 ha đất nông nghiệp nằm trong quy hoạch đất lâm nghiệp, chủ yếu tập trung ở khu vực Tây Nguyên, điều này càng làm gia tăng tình trạng xung đột giữa các bên liên quan.
Đất lâm nghiệp tại Quảng Nam. Ảp: Đắc Thành
Trong suốt 30 năm qua, chính sách giao khoán đất lâm nghiệp đã trải qua ba lần thay đổi với các Nghị định khác nhau. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều diện tích đất chưa được cập nhật theo quy định mới, dẫn đến việc sử dụng đất không đúng mục đích và gia tăng tình trạng lấn chiếm.
Ví dụ, tại một số công ty lâm nghiệp, vẫn còn hàng nghìn ha đất được giao khoán theo các nghị định cũ, điều này gây khó khăn trong việc quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng.
Giải pháp cho vấn đề lấn chiếm đất lâm nghiệp
Ông Nguyễn Lâm Thành, Phó chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội, đã chỉ ra rằng mặc dù đã có ngân sách hỗ trợ cho công tác đo đạc đất đai, nhưng kết quả đạt được vẫn còn hạn chế. Các khu vực đất tranh chấp vẫn chưa được giải quyết triệt để, dẫn đến tình trạng bất ổn trong quản lý đất đai.
Ông Thành cũng nhấn mạnh rằng việc xác định ranh giới đất đai giữa các công ty lâm nghiệp và hộ gia đình cần được thực hiện một cách đầy đủ và chính xác để tránh những tranh chấp không đáng có.
Công trình trái phép trên đất nông trường ở Ba Vì bị tháo dỡ năm 2018. Ảnh: Gia Chính
Cuối cùng, để giải quyết triệt để vấn đề lấn chiếm và tranh chấp đất lâm nghiệp, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu và đưa ra các giải pháp hợp lý, tạo điều kiện cho người dân có thể sử dụng đất một cách hợp pháp và bền vững, đồng thời bảo vệ tài nguyên rừng cho thế hệ tương lai.
Gia Chính
