Tài khoản
Nhóm vũ trang Houthi tại Yemen đã phát triển một kho vũ khí đa dạng, bao gồm nhiều loại tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chống hạm, đủ sức gây áp lực lên các tàu sân bay của Mỹ hoạt động gần khu vực này.
Vào ngày 18/3, phát ngôn viên của Houthi, Yahya Saree, đã công bố thông tin về việc lực lượng này đã phóng một loạt tên lửa hành trình và máy bay không người lái (UAV) nhằm vào tàu sân bay USS Harry S. Truman cùng các chiến hạm hộ tống tại Biển Đỏ. Mặc dù ông không cung cấp thông tin chi tiết về kết quả của cuộc tấn công, nhưng ông khẳng định rằng hành động này đã khiến Mỹ phải điều động các chiến hạm về phía bắc Biển Đỏ và hoãn các cuộc không kích vào lãnh thổ Yemen.
Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) đã không đưa ra bình luận về thông tin từ Houthi, nhưng ngay sau đó, họ đã tiếp tục các chiến dịch không kích nhằm vào lực lượng này và công bố video về các tiêm kích xuất phát từ tàu sân bay USS Harry S. Truman.
Tên lửa đạn đạo diệt hạm Asef đã được Houthi trình diễn trong cuộc diễu binh năm 2022. Ảnh: X/fab_hinz
Đây không phải là lần đầu tiên Houthi nhắm đến tàu sân bay Mỹ. Trong vòng 48 giờ qua, họ đã thực hiện nhiều cuộc tấn công tương tự. Mặc dù các cuộc tấn công này dường như không gây thiệt hại lớn, nhưng các chuyên gia quân sự phương Tây cảnh báo rằng kho tên lửa của Houthi vẫn là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với các nhóm tác chiến tàu sân bay của Mỹ, khiến họ phải luôn cảnh giác khi hoạt động trong khu vực.
Một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên đã thừa nhận rằng quy mô kho tên lửa của Houthi vẫn còn là một bí ẩn, nhưng ông nhấn mạnh rằng lực lượng này có khả năng quân sự đáng gờm. “Chúng tôi đã nhiều lần bị bất ngờ bởi những gì họ có thể làm”, quan chức này cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng Houthi không sở hữu công nghệ quân sự tiên tiến nhưng lại rất sáng tạo trong việc phát triển vũ khí.
Các lãnh đạo Lầu Năm Góc cũng đã bày tỏ lo ngại rằng tên lửa của Houthi có khả năng tấn công các tàu chiến của Mỹ, và chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi điều này trở thành hiện thực.
Tên lửa đạn đạo
Vào tháng 1/2024, Houthi đã trở thành lực lượng đầu tiên trên thế giới sử dụng tên lửa đạn đạo diệt hạm trong tình huống chiến đấu. Theo các chuyên gia, Houthi đã trình diễn ít nhất 6 mẫu tên lửa đạn đạo diệt hạm trong các cuộc diễu binh gần đây, tất cả đều được trang bị đầu dò quang điện tử – hồng ngoại để tăng độ chính xác khi tiếp cận mục tiêu.
Đầu tiên là dòng tên lửa Asef, một biến thể diệt hạm của tên lửa đạn đạo tầm ngắn Fateh-313 do Iran sản xuất. Tên lửa này được cho là có khả năng bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách tối đa 450 km, theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh.
Fateh-313 là phiên bản nâng cấp từ Fateh-110, một dòng tên lửa đã chứng minh hiệu quả trong các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ ở Iraq và Syria.
Tiếp theo là tên lửa Tankil, được cho là biến thể diệt hạm của tên lửa đạn đạo tầm ngắn Raad-500 do Iran phát triển. Tankil có kích thước nhỏ hơn Asef nhưng lại có tầm bắn ước tính khoảng 500 km.
Các mẫu tên lửa cỡ nhỏ như Faleq, Mayun và Al Bahr Al Ahmar có thiết kế và công nghệ dẫn đường tương tự như sản phẩm của Iran, nhưng chưa có bằng chứng cho thấy chúng là bản sao hoàn toàn.
Tên lửa đạn đạo diệt hạm Al Bahr Al Ahmar đã được Houthi trình diễn trong cuộc diễu binh năm 2023. Ảnh: Al Mashad
Thông tin về ba mẫu tên lửa này hiện vẫn rất hạn chế. IISS cho rằng Faleq có tầm bắn gần 140 km, trong khi một số nguồn tin cho rằng nó là biến thể của rocket dẫn đường Fajr-4 do Iran sản xuất, có thể được khai hỏa từ pháo phản lực hoặc máy bay chiến đấu.
Cuối cùng là tên lửa Mohit, không sử dụng thiết kế từ Iran nhưng có thể đã được Houthi phát triển với sự hỗ trợ của Tehran. Đây là biến thể diệt hạm của tên lửa đất đối đất Qaher-2, vốn được cải tiến từ tên lửa phòng không S-75 Dvina thời Liên Xô.
Tên lửa hành trình
Houthi cũng sở hữu nhiều loại tên lửa hành trình chống hạm, đây là vũ khí chủ lực mà nhóm vũ trang Yemen đã sử dụng trong nhiều năm trước khi bắt đầu triển khai tên lửa đạn đạo diệt hạm vào đầu năm 2024.
Những tên lửa hành trình diệt hạm đầu tiên mà Houthi có được là dòng P-21 do Liên Xô sản xuất và C-801 của Trung Quốc.
P-21 là phiên bản xuất khẩu của tên lửa diệt hạm cận âm P-15M/P-15U được Liên Xô phát triển trong giai đoạn 1965-1972. Mỗi quả đạn có tầm bắn từ 40-80 km, mang đầu nổ nặng 450 kg, được trang bị đầu dò radar chủ động và có thể kèm theo cảm biến hồng ngoại để đối phó với các biện pháp tác chiến điện tử của đối phương.
Những tên lửa này thuộc về quân đội Yemen dưới thời Tổng thống Abd-Rabbu Mansour Hadi, nhưng đã rơi vào tay Houthi sau khi nhóm này kiểm soát thủ đô Sanaa và các khu vực khác vào năm 2014.
Tên lửa hành trình C-801 là phiên bản xuất khẩu của dòng YJ-8 do Trung Quốc sản xuất, được đưa vào biên chế từ đầu thập niên 1990. Dòng tên lửa này được cho là sao chép hoặc phát triển từ thiết kế của tên lửa chống hạm Exocet MM38 của Pháp.
Houthi dường như đã tiếp nhận tên lửa C-801 từ Iran sau khi nắm quyền và đối đầu với liên minh quân sự do Arab Saudi dẫn đầu từ năm 2016 đến nay.
“P-21 và C-801 vẫn được Houthi trưng bày trong các cuộc diễu hành, nhưng không rõ số lượng tên lửa trong kho và liệu chúng còn hoạt động hay không. Điều quan trọng là Houthi đã có được những thiết bị mới và tốt hơn”, chuyên gia Fabian Hinz của IISS cho biết.
Một trong những mẫu tên lửa mới hơn là Al-Mandab 2, được cho là phiên bản sao chép hoặc đổi tên từ dòng Ghadir do Iran phát triển. Ghadir là biến thể nâng cấp của tên lửa diệt hạm C-802 do Trung Quốc phát triển, với tầm bắn ước tính khoảng 300 km.
Tên lửa hành trình diệt hạm Al-Mandab 2 đã được Houthi trình diễn trong cuộc diễu binh hồi năm 2022. Ảnh: MMY
Có khả năng Houthi đã tiếp nhận các phiên bản cũ hơn do Iran sản xuất dựa trên dòng C-802, bao gồm Noor và Ghader. Lực lượng này đã khai hỏa tên lửa Noor, bắn trúng tàu hậu cần HSV-2 Swift của Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) gần eo biển Bab al-Mandeb vào năm 2016, gây thiệt hại nặng nề và khiến tàu này bị loại biên.
Không chỉ dừng lại ở những sản phẩm nội địa, kho tên lửa hành trình diệt hạm của Houthi còn bao gồm một số loại do Iran phát triển và cung cấp, như Sayyad và Quds Z-0. Cả hai đều là biến thể của tên lửa hành trình tấn công mặt đất Quds, được Tehran triển khai từ năm 2019.
Chuyên gia Hinz nhận định rằng Sayyad được trang bị đầu dò radar chủ động, trong khi Quds Z-0 sử dụng đầu dò quang điện tử – hồng ngoại.
“Dựa trên tầm bắn của dòng Quds nguyên gốc và tuyên bố của Houthi, có thể ước tính rằng chúng đủ sức bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách trên 800 km”, nhà phân tích của IISS cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng tên lửa Quds Z-0 cũng có khả năng tấn công mặt đất.
Nhóm vũ trang Yemen cũng đã công bố mẫu tên lửa hành trình diệt hạm cỡ nhỏ mang tên Sejil, với tầm bắn ước tính 110 km và mang đầu đạn nặng 100 kg.
Các loại tên lửa diệt hạm đã công khai của Houthi. Đồ họa: IISS
Không chỉ sở hữu kho tên lửa hành trình và đạn đạo diệt hạm, Houthi còn có nhiều loại UAV tự sát tầm xa, thường được triển khai trong các cuộc tấn công phối hợp, nhằm gây khó khăn cho lực lượng phòng không của đối phương.
Phạm Giang (Theo War Zone, IISS)
