Tài khoản
Trong bối cảnh hiện nay, việc sáp nhập các đơn vị hành chính đang trở thành một chủ đề nóng hổi trong các cuộc thảo luận chính trị. Chủ tịch Quốc hội đã chỉ ra rằng, mặc dù việc sáp nhập có thể thực hiện dễ dàng, nhưng thách thức lớn nhất lại nằm ở việc tổ chức lại bộ máy và lựa chọn cán bộ phù hợp cho các vị trí lãnh đạo mới.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh rằng, việc xác định ai sẽ đảm nhận các chức vụ như Bí thư, Phó bí thư hay Chủ tịch UBND, HĐND cấp xã không phải là điều đơn giản. Không phải cán bộ nào cũng có đủ năng lực để đảm nhận nhiệm vụ mới sau khi các đơn vị hành chính được sáp nhập.
Ông cũng cho biết, trong trường hợp sáp nhập ba tỉnh, các sở như Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hay Tài nguyên Môi trường sẽ có nhiều giám đốc, nhưng sau khi sáp nhập, chỉ có một người được chọn để lãnh đạo. Mặc dù các phó giám đốc có thể giữ nguyên vị trí trong 5 năm, nhưng đội ngũ cấp dưới sẽ cần được điều động về cơ sở xã để đáp ứng yêu cầu công việc.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, việc sắp xếp và bố trí cán bộ sau sáp nhập là một quá trình phức tạp. Do đó, Bộ Chính trị thường xuyên tổ chức các cuộc họp với các địa phương để tìm cách tháo gỡ những khó khăn trong quá trình này.
Ông nhấn mạnh rằng, việc tinh gọn bộ máy không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo ra nguồn lực cho sự phát triển của đất nước. Nhờ vào những kết quả ban đầu của chủ trương này, Bộ Chính trị đã quyết định miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến phổ thông với tổng kinh phí lên tới 30.000 tỷ đồng. Đồng thời, Tổng Bí thư cũng đã chỉ đạo nghiên cứu chính sách khám sức khỏe định kỳ cho người dân, dự kiến cần khoảng 25.000 tỷ đồng.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chỉ khi bộ máy được tinh gọn thì mới có thể đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Ông dẫn chứng rằng có những quốc gia có thu nhập thấp hơn Việt Nam nhưng vẫn đảm bảo được học phí, viện phí và nhà ở cho người dân.
Chủ tịch Quốc hội đã có những phát biểu quan trọng tại phiên thảo luận tổ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức lại bộ máy hành chính.
Cần hình thành cụm đô thị khi bỏ mô hình thành phố thuộc tỉnh
Tại tổ TP HCM, một chuyên gia đã đề xuất cần xác định rõ khái niệm “đô thị” trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp và xây dựng cơ chế liên kết các phường thành cụm đô thị. Ông cho rằng, nhiều đô thị ở Việt Nam đã có quá trình hình thành và phát triển lâu dài từ nông thôn lên thị trấn, thị xã và thành phố, điều này đã góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội tại địa phương.
Tuy nhiên, với đề xuất tổ chức chính quyền địa phương hai cấp mới, cấp huyện sẽ bị xóa bỏ, dẫn đến việc các thị xã và thành phố thuộc tỉnh sẽ không còn tồn tại. Khi đó, cả nước chỉ còn lại 6 đô thị lớn trực thuộc Trung ương, bao gồm Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng và Cần Thơ.
Chuyên gia này đặt ra câu hỏi về cách hiểu các yếu tố đô thị còn lại trong lòng các tỉnh. Nếu chỉ xem đó là các phường riêng lẻ thì sẽ không hợp lý. Ông dẫn chứng rằng các đô thị như Vinh, Thủ Đức, Cần Thơ dù chia thành nhiều phường vẫn là một thể thống nhất, có liên kết về phát triển kinh tế, hạ tầng, văn hóa và dịch vụ.
Vì vậy, khi không còn mô hình thành phố thuộc tỉnh, cần có cơ chế để liên kết các phường lại thành cụm đô thị thống nhất, đảm bảo phát triển đồng bộ và có sức lan tỏa về kinh tế, xã hội.
Dự thảo luật quy định rằng khi một vấn đề liên quan đến hai phường, cấp tỉnh sẽ chỉ đạo. Tuy nhiên, theo chuyên gia, quy định này vẫn chưa đủ. Ông nhấn mạnh rằng, nếu không có cơ chế quản lý thống nhất, việc điều phối sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Chuyên gia này cũng đề xuất xây dựng cụm đô thị như một “quả đấm kinh tế” tương tự như vai trò của các thành phố thuộc tỉnh trước đây, nhằm tạo động lực phát triển cho toàn tỉnh.
Trong một cuộc thảo luận khác tại tổ Hà Nội, một đại biểu đã đề xuất bổ sung quy định mở rộng thẩm quyền cho Ủy ban nhân dân tại các đô thị đặc biệt như Hà Nội và TP HCM. Bà cũng đề xuất trao quyền chủ động cho cấp tỉnh trong việc tổ chức lại cơ quan chuyên môn để phù hợp với đặc thù quản lý tại các đô thị lớn.
Đại biểu này nhấn mạnh rằng, Hà Nội cần có sự linh hoạt trong việc bố trí đội ngũ cán bộ, công chức để phù hợp với khối lượng công việc và quy mô dân số đông đúc.
Tại tổ Điện Biên, một đại biểu khác đã đề xuất làm rõ quy định về “trường hợp cần thiết” khi Ủy ban nhân dân hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành công việc ở cấp xã. Bà nhấn mạnh rằng cần xác định cụ thể để tránh lạm quyền, đặc biệt khi chúng ta đang đẩy mạnh phân cấp và phân quyền.
Đại biểu này cũng đề nghị tính toán lại số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã theo dân số, nhằm đảm bảo công bằng giữa các đơn vị hành chính sau khi sắp xếp.
Vũ Tuân
