Tài khoản
Trong bối cảnh xung đột kéo dài, Nga đã triển khai một chiến thuật hỏa lực hiệp đồng chặt chẽ, khiến cho các lực lượng Ukraine rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ phải đối mặt với sự lựa chọn khó khăn: hoặc là chịu đựng các cuộc tấn công từ bom đạn nếu cố thủ, hoặc là di chuyển và đối mặt với các cuộc tấn công từ drone.
Theo Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), chiến sự tại Ukraine chủ yếu diễn ra qua các cuộc đấu pháo và hệ thống phòng thủ nhiều lớp. Tuy nhiên, quân đội Nga đã không ngừng điều chỉnh chiến thuật, phát triển mô hình ‘bộ ba hỏa lực hiệp đồng’, từ đó tạo ra áp lực lớn lên các đơn vị Ukraine. Điều này đã khiến cho lực lượng Ukraine phải cân nhắc kỹ lưỡng trước mỗi quyết định chiến đấu.
Tài liệu nghiên cứu của RUSI, được thực hiện bởi các tác giả Jack Watling và Nick Reynolds, cho thấy rằng từ tháng 11/2024 đến tháng 2/2025, Nga đã hoàn thiện các phương án tấn công nhằm làm suy yếu phòng tuyến và lực lượng của Kiev. Việc sử dụng các đơn vị bộ binh và cơ giới đã buộc Ukraine phải duy trì lực lượng dọc theo một mặt trận dài khoảng 1.000 km, tạo ra lợi thế cho quân đội Nga về số lượng và hỏa lực.
Hình ảnh cho thấy bom lượn Nga tấn công các vị trí của Ukraine gần Sudzha.
Trên thực địa, lực lượng Ukraine đang gặp khó khăn trong việc cơ động do bị tấn công liên tục bởi các thiết bị bay không người lái (drone FPV) và UAV tự sát Lancet, cùng với sự hỗ trợ của pháo binh. Không quân Nga cũng đã gia tăng tần suất sử dụng bom gắn Mô-đun Dẫn đường và Cánh nâng Hợp nhất (UMPK) nhằm vào các đơn vị Ukraine đang bảo vệ các cứ điểm kiên cố.
Điều này đã tạo ra một tình thế khó khăn cho các đơn vị Ukraine. Họ phải lựa chọn giữa việc giữ vững vị trí để tránh thiệt hại từ drone và pháo binh Nga, hay di chuyển để tránh bom lượn UMPK có sức công phá lớn, chuyên phá hủy các mục tiêu cố định.
Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, các máy bay chiến đấu và oanh tạc cơ của Nga phải hoạt động ở khoảng cách xa để tránh bị tấn công bởi hệ thống phòng không của Ukraine. Tuy nhiên, sự xuất hiện của bom UMPK đã giúp không quân Nga khôi phục vai trò quan trọng trong cuộc chiến, trở thành yếu tố có thể quyết định cục diện xung đột. Loại bom này đã được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2023 và đã trở nên phổ biến trong năm 2024, với tần suất sử dụng có khả năng tiếp tục gia tăng.
Hình ảnh quân nhân Nga chuẩn bị cho drone tấn công các vị trí của Ukraine vào tháng 12/2024.
Các chuyên gia phương Tây ban đầu đã coi bom UMPK là một mối đe dọa không đáng kể, nhưng thực tế cho thấy rằng việc Nga sản xuất số lượng lớn bom lượn trong thời gian ngắn đã mang lại lợi thế chiến lược. Các máy bay chiến đấu Nga có thể thả bom từ khoảng cách hàng chục km, ngoài tầm bắn của hầu hết các hệ thống phòng không Ukraine, đồng thời vẫn đảm bảo độ chính xác cao.
Watling và Reynolds nhận định rằng mặc dù bom lượn Nga có độ chính xác kém hơn so với mẫu JDAM của Mỹ, nhưng lại có sức công phá lớn hơn, đặc biệt là các loại FAB-1500 và FAB-3000 với trọng lượng từ 1,5 đến 3 tấn, không có trong biên chế của phương Tây. Sức mạnh của bom lượn Nga đủ để phá hủy các công sự hoặc chiến hào của Ukraine, ngay cả khi không trúng mục tiêu.
Trong năm 2024, Nga đã sản xuất khoảng 40.000 quả bom lượn UMPK và dự kiến sẽ nâng con số này lên 70.000 quả trong năm nay. Điều này có thể dẫn đến việc gia tăng thương vong cho binh sĩ Ukraine khi họ cố gắng giữ vững phòng tuyến.
Chiến thuật hiệp đồng hỏa lực của Nga đã buộc các đơn vị Ukraine phải tránh tập trung đông người tại một khu vực, khiến họ phải phân tán hoặc ẩn náu trong các công sự ngầm, đồng thời phụ thuộc vào các thiết bị không người lái để ngăn chặn hoặc tấn công đối phương từ xa.
Trong hai năm đầu của cuộc xung đột, Moskva đã áp dụng chiến thuật bào mòn đối phương bằng drone, pháo binh và bom lượn, nhưng các cuộc tấn công thường diễn ra đơn lẻ và Ukraine vẫn tìm ra cách đối phó. Tuy nhiên, hiện tại, quân đội Nga đã phối hợp ba loại hỏa lực này một cách chặt chẽ hơn, tạo ra nhiều thách thức cho lực lượng vũ trang Ukraine.
Hình ảnh pháo tự hành 2S19 Msta-S của Nga trên tiền tuyến vào tháng 2/2023.
Tuy nhiên, RUSI cũng chỉ ra rằng chiến thuật hiệp đồng hỏa lực này không phải là giải pháp hoàn hảo cho những vấn đề còn tồn tại trong quân đội Nga, như cơ chế chỉ huy và kiểm soát còn cứng nhắc. Họ cũng nhận định rằng chiến thuật này chưa tạo ra bước đột phá lớn cho Nga, một quốc gia sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới với dân số gấp bốn lần Ukraine. Các đơn vị Ukraine đã tận dụng các chiến hào, drone và vũ khí tầm xa để gây thiệt hại cho lực lượng Nga đang tiến công.
Cuối cùng, mặc dù Nga đã tìm ra cách gây thương vong nặng nề cho quân đội Ukraine, họ vẫn chưa tìm ra phương thức hiệu quả để phá vỡ phòng tuyến của đối phương mà không phải chịu tổn thất lớn về nhân sự và thiết bị quân sự.
Nguyễn Tiến (Theo AP, AFP, Business Insider)
