Tài khoản
Cuộc không kích vào Gaza đã gây ra cái chết cho hơn 400 người, cho thấy Israel đang tìm cách gây áp lực tối đa lên Hamas trong bối cảnh đàm phán căng thẳng, đồng thời phục vụ cho các tính toán chính trị nội bộ.
Vào rạng sáng ngày 18/3, quân đội Israel đã phát động chiến dịch mang tên “Sức mạnh và Thanh kiếm”, thực hiện các cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào nhiều mục tiêu của Hamas tại Dải Gaza. Hành động này đã phá vỡ lệnh ngừng bắn mong manh và dập tắt hy vọng về việc chấm dứt cuộc khủng hoảng kéo dài, đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và biến khu vực này thành đống đổ nát.
Các cơ quan y tế do Hamas kiểm soát cho biết ít nhất 413 người đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel. Văn phòng Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu, cho biết chiến dịch này được thực hiện do Hamas từ chối thả con tin và không đồng ý gia hạn lệnh ngừng bắn.
Khói bốc lên từ một nghĩa trang ở phía tây Gaza City trong cuộc không kích của Israel vào ngày 18/3. Ảnh: AFP
“Đây chỉ mới là khởi đầu”, tuyên bố từ Văn phòng Thủ tướng Israel nhấn mạnh. “Từ giờ trở đi, Israel sẽ hành động chống lại Hamas với sức mạnh quân sự ngày càng tăng”.
Quân đội Israel cho biết các cuộc không kích này là biện pháp “phòng ngừa” nhằm ngăn chặn nguy cơ Hamas thực hiện các cuộc tấn công, xây dựng lực lượng và tái vũ trang. Điều này cho thấy Tel Aviv vẫn coi Hamas là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia sau 17 tháng giao tranh.
Lực lượng Phòng vệ Israel khẳng định các cuộc không kích sẽ tiếp tục miễn là cần thiết và có thể mở rộng sang những biện pháp khác. Trong khi đó, Hamas đã lên án Israel vì đã phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn và gây nguy hiểm đến tính mạng của con tin.
Trong những tuần qua, hai bên đã tiến hành đàm phán về việc gia hạn lệnh ngừng bắn và trao đổi con tin Israel với tù nhân Palestine, nhưng không đạt được tiến triển nào. Các cuộc đàm phán đã bị đình trệ do Hamas từ chối thả một số lượng lớn con tin trừ khi Israel cam kết chấm dứt giao tranh vĩnh viễn, điều mà Israel không thể chấp nhận nếu Hamas không từ bỏ quyền lực tại Gaza.
Giới chuyên gia nhận định rằng trước tình thế bế tắc, Israel có thể muốn nối lại chiến dịch quân sự tại Gaza nhằm dập tắt hy vọng giữ quyền kiểm soát lãnh thổ của Hamas. Các cuộc không kích này không chỉ là một lời cảnh báo cứng rắn mà còn là một động thái chiến lược nhằm gây áp lực lên Hamas.
Quân đội Israel đã ra lệnh cho cư dân ở hai ngôi làng gần biên giới Gaza phải rời bỏ nhà cửa, ám chỉ khả năng họ sẽ kiểm soát khu vực này trong những ngày tới. Bằng cách thực hiện các cuộc ném bom, Israel đang tìm cách “ép Hamas phải nhượng bộ dưới lửa đạn”, theo nhận định của Michael Milstein, một nhà phân tích về các vấn đề Palestine.
“Câu hỏi lớn hiện nay là Hamas sẽ phản ứng như thế nào?”, ông Milstein đặt ra. “Tôi không nghĩ Hamas sẵn sàng từ bỏ các lằn ranh đỏ của họ. Tôi lo ngại rằng trong vài ngày tới, Israel sẽ bị kéo vào một cuộc chiến tiêu hao, khi mà Hamas sẽ không chấp nhận thoái lui”.
Chuyên gia Aaron David Miller cũng cho rằng không có gì ngạc nhiên trước những diễn biến này. Ông nhấn mạnh rằng Hamas sẽ không phóng thích hay trao trả tất cả con tin, trừ khi họ có được đảm bảo chắc chắn rằng Israel sẽ rút quân khỏi Gaza và xung đột sẽ kết thúc.
Theo thông tin từ hai quan chức quân sự Israel giấu tên, nước này còn nhắm tới việc hạ sát các thủ lĩnh cấp cao của Hamas, những người trước đây không được coi là ưu tiên hàng đầu, nhằm gửi đi thông điệp rằng Tel Aviv sẽ không cho phép họ tiếp tục kiểm soát Gaza.
Văn phòng truyền thông của Hamas cho biết đã có 4 quan chức dân sự và giám đốc an ninh cấp cao nhất của nhóm ở Gaza thiệt mạng trong các cuộc không kích. Quân đội Israel và Cơ quan An ninh Israel (Shin Bet) đã xác nhận việc hạ sát Essam al-Daalis, lãnh đạo chính quyền Hamas tại Dải Gaza.
Daalis đã giữ vị trí lãnh đạo chính quyền Hamas ở Dải Gaza từ tháng 7/2024, sau khi Israel hạ người tiền nhiệm của ông. Shin Bet cho biết Daalis chịu trách nhiệm tổ chức mọi hoạt động hành chính của Hamas tại vùng lãnh thổ này.
Đến tối 18/3, 16 tiếng sau khi chiến dịch không kích diễn ra, Hamas vẫn chưa có phản ứng, mặc dù họ đã tuyên bố sẽ có hành động ngay lập tức. Điều này có thể xuất phát từ năng lực quân sự suy yếu hoặc họ muốn tránh một phản ứng mạnh mẽ hơn từ Israel.
Dù vậy, Hamas cũng không thể hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ lùi bước trong các cuộc đàm phán. Họ chỉ trích mạnh mẽ hành động của Israel và cảnh báo rằng Tel Aviv đã đặt các con tin vào “số phận vô định”.
Động lực chính trị trong nước cũng có thể là một phần nguyên nhân khiến Thủ tướng Netanyahu quyết định mở chiến dịch không kích dữ dội nhất trong vài tháng qua vào Dải Gaza. Thời gian gần đây, ông đã công khai tranh cãi với các quan chức an ninh hàng đầu, nhiều người trong số họ ủng hộ việc đạt thỏa thuận với Hamas để giải cứu tất cả con tin.
Ông Netanyahu đã tuyên bố ý định sa thải Ronen Bar, giám đốc cơ quan tình báo nội bộ Shin Bet, dẫn đến hàng loạt cuộc biểu tình trên đường phố. Đáng chú ý, ông đang đối mặt với hạn chót ngày 31/3 để giành đủ số phiếu bầu tại quốc hội nhằm thông qua ngân sách quốc gia, nếu không chính phủ của ông sẽ phải giải tán theo luật.
Các nhà quan sát chính trị cho rằng bằng cách nối lại chiến dịch không kích quy mô lớn, Thủ tướng Israel không chỉ tìm cách chuyển hướng dư luận trong nước mà còn củng cố một liên minh cầm quyền có thể giúp ông vượt qua những rào cản chính trị cấp bách nhất.
Khi Thủ tướng Netanyahu chuẩn bị tham gia thảo luận với các đối tác liên minh về dự luật ngân sách quốc gia, một số nghị sĩ đã đe dọa không bỏ phiếu, khiến toàn bộ quá trình có nguy cơ sụp đổ và chính phủ của ông sẽ tan rã.
Chuck Freilich, cựu phó cố vấn an ninh quốc gia Israel, cho rằng Netanyahu đang tìm cách lôi kéo sự ủng hộ từ các đảng phái chính trị cực hữu, những bên đã kiên quyết yêu cầu ông nối lại chiến dịch quân sự ở Gaza.
“Có thể lập luận rằng Israel cần hành động vì Hamas chưa bị tiêu diệt và đang trong quá trình tái thiết, nhưng không thể tách rời điều này khỏi các sự kiện chính trị. Thời điểm diễn ra sự việc cũng rất quan trọng”, Freilich nhấn mạnh.
Thực tế cho thấy Thủ tướng Netanyahu đã gặt hái được những phần thưởng đầu tiên. Vài giờ sau khi chiến dịch không kích diễn ra, Itamar Ben Gvir, lãnh đạo đảng cực hữu Sức mạnh Do Thái, đã hoan nghênh việc Tel Aviv nối lại “cuộc chiến dữ dội” và tuyên bố tái gia nhập liên minh cầm quyền, củng cố thế đa số mong manh của chính phủ tại quốc hội.
Người dân Israel đã biểu tình kêu gọi chấm dứt giao tranh và yêu cầu trả tự do cho những con tin vẫn bị bắt ở Gaza tại Tel Aviv vào ngày 18/3. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, các lãnh đạo đối lập, bao gồm Yair Golan, người đứng đầu đảng Dân chủ thiên tả, Yair Lapid trung dung, và Gadi Eisenkot, gương mặt chủ chốt trong đảng Đoàn kết Quốc gia trung hữu, đã chỉ trích quyết định nối lại giao tranh của Thủ tướng Netanyahu. Họ cũng đặt câu hỏi về việc liệu hành động này có làm mất đi cơ hội giải cứu những con tin còn lại hay không.
Đáp lại những ý kiến chỉ trích, Thủ tướng Netanyahu cho biết ông đã kiềm chế không khởi động các cuộc tấn công nhằm vào Hamas trong suốt nhiều tuần với hy vọng nhóm sẽ thỏa hiệp trong đàm phán, nhưng họ luôn từ chối.
“Bây giờ, áp lực quân sự là điều kiện cần thiết để thả các con tin”, ông nhấn mạnh.
Theo Miller, không chỉ bị thúc đẩy bởi những cân nhắc chính trị trong nước, Thủ tướng Netanyahu có thể cảm thấy an tâm hơn nhờ sự ủng hộ từ chính quyền Trump. Sau khi Israel tiến hành các cuộc không kích, thư ký báo chí Nhà Trắng đã gửi thông điệp cảnh báo tới Hamas rằng “Địa ngục sẽ giáng xuống”.
“Những gì đáng lẽ gây tranh cãi với chính quyền Joe Biden giờ đây lại được Tổng thống Trump hoan nghênh”, Miller nhận định. “Có thể thấy sự hòa hợp tư tưởng giữa ông Trump và ông Netanyahu, ít nhất là trong vấn đề Gaza”.
