Giữa lòng Quảng Nam, cây rỏi mật 500 tuổi không chỉ là một cây cổ thụ mà còn là một nhân chứng sống cho những biến động lịch sử của dân tộc. Từ những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cây rỏi mật tại địa đạo Kỳ Anh, làng Thạch Tân, xã Tam Thăng đã trở thành một đài quan sát quan trọng cho bộ đội trong cuộc chiến bảo vệ quê hương.
Hành Trình Lịch Sử Của Cây Rỏi Mật
Cây rỏi mật (tên khoa học Garcinia celebica L) được trồng từ thế kỷ 14, khi người dân lập làng Thạch Tân. Cây rỏi được đặt ở đầu làng, bên cạnh những cây khác như trâm lăng và sơn mã. Hiện nay, cây rỏi mật vẫn đứng vững với chiều cao 26 mét và chu vi gốc lên tới 2,7 mét, trở thành biểu tượng của sức sống mãnh liệt.
Cây Rỏi Mật Trong Thời Kỳ Kháng Chiến
Cây rỏi mật đã chứng kiến nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nơi đây trở thành điểm học tập cho người dân, nơi mà các thế hệ trẻ được dạy chữ dưới tán cây. Đến thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cây rỏi mật lại trở thành nơi ẩn náu và quan sát cho bộ đội, giúp họ theo dõi các hoạt động của địch trong khu vực.
Địa Đạo Kỳ Anh: Nơi Ẩn Nấp Chiến Lược
Để đối phó với sự tấn công của quân địch, người dân đã đào khoảng 32 km địa đạo, tạo thành một hệ thống ngầm phức tạp. Địa đạo không chỉ là nơi trú ẩn mà còn là nơi chuẩn bị cho các cuộc tấn công. Với cấu trúc ô bàn cờ, địa đạo đã giúp bộ đội dễ dàng di chuyển và ẩn nấp khỏi tầm mắt của kẻ thù.
Những Ký Ức Về Cây Rỏi Mật
Ông Huỳnh Kim Ta, một người dân trong làng, nhớ lại những ngày tháng kháng chiến gian khổ. Cây rỏi mật đã trở thành nơi trú ẩn an toàn cho bộ đội, giúp họ theo dõi và báo động khi có địch xuất hiện. Những kỷ niệm về cây rỏi gắn liền với những lần bộ đội leo lên cây để quan sát, báo động cho dân làng.
Cây Rỏi Mật: Di Sản Văn Hóa
Với những giá trị lịch sử và văn hóa to lớn, cây rỏi mật đã được công nhận là cây di sản Việt Nam vào tháng 2/2025. Cây không chỉ là biểu tượng của sức sống mà còn là nơi gắn kết cộng đồng, nơi người dân tụ tập, nghỉ ngơi sau những giờ lao động. Cây rỏi mật hiện nay đã trở thành một điểm tham quan hấp dẫn cho du khách khi đến với địa đạo Kỳ Anh.
Ý Nghĩa Của Cây Rỏi Mật Đối Với Cộng Đồng
Ông Trần Trung Hậu, Phó chủ tịch TP Tam Kỳ, cho biết việc công nhận cây rỏi mật là niềm tự hào của người dân địa phương. Cây không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn góp phần duy trì cân bằng hệ sinh thái, tạo cảnh quan và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ thiên nhiên. Cây rỏi mật thực sự là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và lịch sử của người dân nơi đây.