Tài khoản
Trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran đang gia tăng, Tổng thống Mỹ đã phải đối mặt với nhiều quyết định khó khăn. Ông có thể sẽ chọn đứng về phía đồng minh Israel, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc phải chấp nhận những rủi ro tiềm ẩn.
Vào ngày 17/6, Tổng thống Mỹ đã quyết định rời khỏi hội nghị G7 sớm hơn dự kiến để theo dõi tình hình tại Trung Đông từ Phòng Tình huống tại Nhà Trắng. Ông cũng đã đưa ra cảnh báo khẩn cấp rằng “mọi người nên rời khỏi Tehran ngay lập tức”.
Ông Trump nhấn mạnh rằng ông đang tìm kiếm một “kết thúc thực sự” cho cuộc xung đột giữa Israel và Iran, không chỉ đơn thuần là một thỏa thuận ngừng bắn. Khi được hỏi về kỳ vọng đối với Iran, ông cho biết “nếu họ từ bỏ hoàn toàn thì cũng tốt”.
Những phát biểu không rõ ràng của ông Trump đã làm gia tăng sự lo lắng về những bước đi tiếp theo của Mỹ trong cuộc xung đột này. Giới phân tích cho rằng Tổng thống đang xem xét khả năng can thiệp quân sự để hỗ trợ Israel trong việc tiêu diệt cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, một địa điểm được bảo vệ rất kiên cố.
Nếu ông quyết định thực hiện hành động này, Mỹ sẽ trở thành một bên tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột, điều mà ông từng cam kết sẽ tránh xa. Các quan chức Iran đã cảnh báo rằng nếu Mỹ tham gia vào cuộc tấn công, điều này sẽ đe dọa khả năng đạt được thỏa thuận hạt nhân mà ông Trump vẫn muốn theo đuổi.
Tổng thống Mỹ trong lễ duyệt binh ở Washington ngày 14/6.
Có thông tin cho rằng ông Trump đã từng khuyến khích đặc phái viên Trung Đông và có thể cả Phó tổng thống gặp gỡ các quan chức Iran để tìm kiếm giải pháp cho căng thẳng hiện tại. Nếu điều này xảy ra, người đại diện cho Iran có thể là Ngoại trưởng Abbas Araghchi, người đã đóng vai trò quan trọng trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
Ngày 16/6, Ngoại trưởng Iran đã bày tỏ sự sẵn sàng đàm phán, nhấn mạnh rằng “nếu Tổng thống Trump thực sự quan tâm đến ngoại giao và muốn ngăn chặn xung đột, các bước tiếp theo rất quan trọng”.
Ông Araghchi cũng cho biết rằng chỉ cần một cuộc điện thoại từ Washington có thể ngăn chặn Thủ tướng Netanyahu, mở đường cho ngoại giao trở lại. Tuy nhiên, nếu nỗ lực ngoại giao không thành công hoặc Iran không đồng ý với yêu cầu chấm dứt hoàn toàn việc làm giàu uranium, Tổng thống Mỹ vẫn có thể lựa chọn hỗ trợ Israel trong việc tiêu diệt các cơ sở hạt nhân của Iran.
Tổ hợp hạt nhân Fordow được xây dựng sâu trong lòng núi gần Qom, khiến nó gần như bất khả xâm phạm. Các chuyên gia cho rằng chỉ có loại bom GBU-57 MOP nặng gần 14 tấn mới có thể phá hủy được cơ sở này.
Nếu ông Trump quyết định không thực hiện hành động này, điều đó có thể đồng nghĩa với việc Israel sẽ không thể hoàn thành mục tiêu chính trong chiến dịch không kích của mình.
Giới lãnh đạo Israel đã tuyên bố rằng Iran đang tiến gần đến khả năng phát triển vũ khí hạt nhân và cần phải ngăn chặn. Tình báo Mỹ cũng đã theo dõi chương trình hạt nhân của Iran trong nhiều năm và đồng ý rằng Tehran đang rút ngắn thời gian cần thiết để chế tạo bom hạt nhân.
Ông Trump đã nhiều lần khẳng định rằng Iran không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân, mặc dù ông cũng nhấn mạnh rằng ưu tiên của ông là đạt được điều này thông qua đàm phán.
Nhiều cố vấn của ông Trump ủng hộ việc gây áp lực tối đa lên Iran, cho rằng Tehran không nghiêm túc trong các cuộc đàm phán. Thủ tướng Israel cũng đã liên tục thúc giục ông Trump chọn con đường quân sự thay vì ngoại giao.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham đã kêu gọi Tổng thống Trump “dốc toàn lực” để đảm bảo rằng không có gì liên quan đến chương trình hạt nhân Iran còn sót lại khi chiến dịch kết thúc.
Tuy nhiên, không phải tất cả các thành viên trong đảng Cộng hòa đều đồng ý với cách tiếp cận này. Một số cố vấn cảnh báo rằng việc leo thang xung đột có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng và ảnh hưởng tiêu cực đến di sản của ông Trump.
Ông Trump cũng cần cân nhắc đến quan điểm của phong trào Đưa Mỹ vĩ đại trở lại, nhiều người trong đó phản đối việc Mỹ can thiệp vào một cuộc chiến ở nước ngoài chỉ để ủng hộ Israel.
Hiện tại, ông Trump có thể ủng hộ cả hai phe. Bằng cách tăng cường sức ép ngoại giao, ông có thể chứng minh cho những người ủng hộ rằng mình đang nỗ lực để đạt được một giải pháp hòa bình. Tuy nhiên, nếu cách tiếp cận này thất bại, ông sẽ phải quyết định xem đây là cuộc chiến của Israel hay của Mỹ.
Thùy Lâm
