Trong bối cảnh xung đột Ukraine vẫn tiếp diễn, ông Trump đã có những động thái mạnh mẽ nhằm gây sức ép lên Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, những nỗ lực này vẫn chưa đạt được kết quả như mong đợi.
Vào ngày 3/9, ông Trump đã bày tỏ sự không hài lòng khi một phóng viên Ba Lan chỉ trích ông chưa làm đủ để thúc ép ông Putin chấm dứt cuộc xung đột. Ông đã nhanh chóng phản bác lại, liệt kê những biện pháp mà ông đã thực hiện và cảnh báo về những hậu quả nếu Nga không đồng ý đàm phán hòa bình.
“Dù ông ấy quyết định như thế nào, chúng tôi sẽ có phản ứng. Nếu không hài lòng, các bạn sẽ thấy nhiều điều xảy ra”, ông Trump tuyên bố, mặc dù không đi vào chi tiết cụ thể.
Trong chiến dịch tranh cử trước đây, ông Trump từng khẳng định sẽ giải quyết xung đột Nga – Ukraine trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức. Tuy nhiên, những nỗ lực của ông và đội ngũ của ông sau khi trở lại Nhà Trắng vẫn chưa thể mang lại hòa bình cho khu vực này.
Ông Trump đã có một số cuộc điện đàm và gặp gỡ trực tiếp với ông Putin cũng như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nhưng khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn vẫn còn xa vời do những bất đồng về lãnh thổ giữa hai bên. Ông cũng đã cố gắng tổ chức một cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky, nhưng chưa thành công.
Ukraine đã cáo buộc Nga đang cố tình trì hoãn cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai lãnh đạo để kéo dài xung đột. Trong chuyến thăm Trung Quốc vào ngày 3/9, ông Putin cho biết ông không phản đối cuộc gặp, nhưng cho rằng nó có thể không mang lại kết quả. Ông đã đề nghị lãnh đạo Ukraine đến Moskva, nhưng Ngoại trưởng Ukraine đã phản đối mạnh mẽ ý tưởng này.
Khi được hỏi về thông điệp gửi tới lãnh đạo Nga, ông Trump cho biết: “Tôi không có thông điệp nào. Ông ấy biết rõ lập trường của tôi và sẽ đưa ra quyết định theo cách của mình”. Ông tin rằng mình đã làm rất nhiều để giải quyết xung đột này.
Ông đã nhắc đến việc áp thuế 50% đối với Ấn Độ vì mua dầu từ Nga như một cách để gây áp lực gián tiếp lên Moskva. Mức thuế này, có hiệu lực từ ngày 27/8, đã gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Ấn Độ, với nguy cơ hàng triệu việc làm bị ảnh hưởng.
Ấn Độ không có phản ứng chính thức nào đối với động thái này, nhưng đã thể hiện sự không hài lòng bằng cách thắt chặt quan hệ với Nga và Trung Quốc. Thủ tướng Ấn Độ đã có chuyến thăm Trung Quốc và gặp gỡ ông Putin.
Ông Trump cũng không lo lắng về khả năng hình thành một liên minh Nga – Trung chống lại Mỹ, nhưng ông bày tỏ sự thất vọng với ông Putin và nhấn mạnh rằng Mỹ muốn “giúp mọi người sống” ở Ukraine.
Ông đã gợi ý rằng sẽ có thêm các biện pháp trừng phạt đối với các đồng minh khác của Nga, tương tự như những gì đã làm với Ấn Độ. “Các bạn sẽ thấy nhiều hơn nữa. Đây chỉ là một ví dụ”, ông nói.
Các chuyên gia nhận định rằng Trung Quốc có thể là mục tiêu tiếp theo trong các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Mỹ và Trung Quốc đã trải qua một cuộc chiến thương mại căng thẳng, với cả hai bên áp đặt mức thuế cao đối với hàng hóa của nhau.
Ông Trump cũng đã đe dọa sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt với Nga nếu ông Putin không đồng ý chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Ông đã nhấn mạnh rằng quyết định này sẽ rất quan trọng và có thể bao gồm các biện pháp trừng phạt lớn hoặc thuế quan lớn.
Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, chính phủ Mỹ chưa áp đặt thêm biện pháp trừng phạt nào với Nga, mặc dù đã có nhiều biện pháp hạn chế từ trước đó.
Các lệnh cấm đi lại và giao dịch với các cá nhân và thực thể Nga đã được áp đặt từ năm 2014, khi Nga sáp nhập Crimea. Sau khi xung đột Ukraine bùng phát vào tháng 2/2022, chính quyền hiện tại đã tăng cường các biện pháp trừng phạt, bao gồm cấm mua dầu Nga và đóng băng tài sản của Moskva ở nước ngoài.
Hồi tháng 7, ông Trump đã đạt được thỏa thuận bán vũ khí cho các nước thành viên NATO ở châu Âu, với cam kết vũ khí sẽ được gửi tới Ukraine. Ngày 28/8, Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận sẽ gửi gói vũ khí trị giá 825 triệu USD cho Ukraine.
“Thỏa thuận này sẽ nâng cao khả năng quân sự của Ukraine để đối phó với các mối đe dọa hiện tại và tương lai”, tuyên bố của Mỹ cho biết.
Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực này, Nga vẫn không có dấu hiệu nhượng bộ. Ông Putin cho rằng những nỗ lực của Mỹ nhằm tìm kiếm giải pháp cho cuộc chiến là “ánh sáng cuối đường hầm”, nhưng kết quả còn phụ thuộc vào tình hình thực tế.
“Nếu không đạt được giải pháp, chúng tôi sẽ buộc phải hoàn thành các nhiệm vụ bằng sức mạnh quân sự”, ông Putin nhấn mạnh.
Thùy Lâm (Theo Al Jazeera, AFP, Reuters)