Tài khoản
Binh sĩ Ukraine đã không ngần ngại bày tỏ sự tự hào khi vận hành hệ thống tên lửa phòng không mang tên FrankenSAM, mà họ cho rằng đây là “công việc tốt nhất trên thế giới”. Tuy nhiên, họ cũng thừa nhận rằng số lượng đạn dược hiện có không đủ để đối phó với số lượng mục tiêu lớn mà họ phải đối mặt.
Trong một cuộc phỏng vấn được công bố bởi không quân Ukraine vào ngày 18/3, quân nhân có biệt danh “Chef” đã chia sẻ: “Tôi đang đảm nhận công việc tốt nhất trên thế giới”. Chef, 22 tuổi, là một phần của đội ngũ vận hành tổ hợp tên lửa phòng không FrankenSAM, một dự án độc đáo kết hợp tên lửa RIM-7 Sea Sparrow của Mỹ với bệ phóng và radar của tổ hợp Buk-M1 do Liên Xô sản xuất. Mục tiêu của dự án này là nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách về phòng không của Ukraine trong bối cảnh xung đột hiện tại.
Tổ hợp FrankenSAM của Ukraine trong bức ảnh đăng ngày 19/3. Ảnh: Không quân Ukraine
Chef cho biết rằng mục tiêu chính của hệ thống FrankenSAM là các tên lửa hành trình và máy bay không người lái (UAV). Anh khẳng định rằng máy bay có người lái của Nga thường “không dám bén mảng” vào khu vực mà FrankenSAM hoạt động. “Chúng tôi không chỉ muốn chặn tên lửa và UAV mà còn cả máy bay, nhưng thực tế là chúng tôi không có đủ cơ hội để thực hiện điều đó”, anh nói thêm.
Đội ngũ vận hành thường xuyên phải đối mặt với các cuộc tấn công quy mô lớn từ UAV của Nga. Chef chia sẻ: “Thật không may, số lượng UAV mà đối phương sử dụng là rất lớn. Mọi người đều biết rằng chúng tôi không đủ tên lửa phòng không để đối phó hiệu quả với mối đe dọa từ mọi hướng, cũng như bảo vệ hàng trăm cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine. Chúng tôi cần thêm hàng chục quả đạn nữa”.
Chef cũng thừa nhận rằng tên lửa RIM-7, vốn được thiết kế cho các chiến hạm của Mỹ, có tầm bắn thấp hơn so với đạn của mẫu Buk-M1 nguyên bản. Dữ liệu từ nhà sản xuất cho thấy đạn 9M38 đời đầu của hệ thống Buk có tầm bắn từ 25-35 km, trong khi RIM-7 chỉ có thể bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 19-20 km.
Tuy nhiên, trang tin quân sự Defense Express của Ukraine đã khẳng định rằng việc trang bị tên lửa RIM-7 cho các bệ phóng Buk-M1 là giải pháp tối ưu cho Ukraine trong thời điểm hiện tại, do kho dự trữ tên lửa 9M38 đã cạn kiệt và dây chuyền sản xuất đạn của tổ hợp Buk nằm tại Nga.
UAV Lancet tập kích tên lửa ‘quái vật Frankenstein’ của Ukraine
UAV Lancet của Nga đã thực hiện các cuộc tấn công vào xe chiến đấu FrankenSAM ở Kharkov hồi tháng 5/2024. Video ghi lại cho thấy sự tấn công này đã gây thiệt hại lớn cho hệ thống phòng không của Ukraine.
Tầm bắn giảm khiến tổ hợp FrankenSAM phải được triển khai gần hơn với tiền tuyến, điều này đồng nghĩa với việc khả năng bị phát hiện và tấn công cũng cao hơn. Để giảm thiểu nguy cơ này, đội ngũ vận hành đã áp dụng các biện pháp ngụy trang và cẩn thận lựa chọn vị trí khai hỏa.
Ít nhất một xe chiến đấu của hệ thống FrankenSAM đã bị UAV Lancet của Nga tấn công và bị phá hủy hoàn toàn tại tỉnh Kharkov hồi tháng 5/2024.
Không quân Ukraine cũng đã công bố một loạt hình ảnh về FrankenSAM, cho thấy ba tên lửa với cánh đuôi mở sẵn và được lắp trên bệ phóng dạng khung thép hở, thay vì nằm trong ống chứa đạn kín như dòng RIM-7 nguyên bản. Điều này cho phép tên lửa AIM-7 phóng từ máy bay cũng có thể được lắp vào tổ hợp, giúp tăng số lượng đạn dự trữ và khả năng sẵn sàng chiến đấu.
Tên lửa RIM-7 trên bệ phóng FrankenSAM. Ảnh: Không quân Ukraine
Thông tin về chương trình FrankenSAM lần đầu tiên được công bố vào tháng 4/2023, sau khi một loạt tài liệu mật của tình báo Mỹ bị rò rỉ trên mạng xã hội. Truyền thông Mỹ sau đó đã đưa tin rằng nước này đã thử nghiệm ít nhất hai sản phẩm, bao gồm tên lửa RIM-7 gắn trên tổ hợp phòng không Buk-M1 và kết hợp radar thời Liên Xô với tên lửa AIM-9M.
Giới chức Ukraine nhận định rằng ưu điểm lớn nhất của dự án FrankenSAM là tốc độ. Thông thường, việc chế tạo một hệ thống phòng không mới sẽ mất từ 3-4 năm, trong khi việc ghép nối một tổ hợp dạng “quái vật Frankenstein” chỉ mất vài tháng.
Phạm Giang (Theo War Zone, Defense Express)
