Tài khoản
Trong bối cảnh xung đột Ukraine vẫn tiếp diễn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những phản ứng mạnh mẽ hơn đối với Nga. Sau những phát biểu tích cực ban đầu, ông Trump giờ đây không ngần ngại đe dọa áp dụng các biện pháp trừng phạt nếu Moscow tiếp tục cản trở nỗ lực chấm dứt xung đột.
Hơn hai tháng sau khi nhậm chức, chính quyền của ông Trump vẫn chưa thể hiện rõ ràng cam kết về việc chấm dứt xung đột tại Ukraine. Mặc dù Ukraine đã sẵn sàng cho một thỏa thuận ngừng bắn toàn diện, Nga chỉ đồng ý với một số cam kết hạn chế hơn nhiều.
Cả hai bên đã đồng ý ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau, nhưng các cuộc không kích vẫn tiếp tục diễn ra, mặc dù với tần suất thấp hơn. Vào tuần trước, Kiev và Moskva đã thảo luận với Mỹ về khả năng ngừng bắn trên Biển Đen, nhưng Nga lại đưa ra điều kiện rằng phương Tây phải dỡ bỏ các rào cản đối với xuất khẩu lương thực và phân bón, cũng như gỡ bỏ một số biện pháp trừng phạt.
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, sau khi có cuộc gặp gỡ kéo dài nhiều giờ với ông Trump tại Mar-a-Lago, đã nhận định rằng Tổng thống Mỹ đang dần mất kiên nhẫn với chiến thuật trì hoãn của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong vấn đề Ukraine.
“Khi bạn dành nhiều thời gian với một người, bạn có thể hiểu được phần nào hướng đi của họ”, ông Stubb chia sẻ.
Tổng thống Stubb, người đã có hai ngày tiếp đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Helsinki và gặp gỡ Thủ tướng Anh Keir Starmer, đang trở thành một nhân tố quan trọng trong nỗ lực của châu Âu nhằm giải quyết xung đột Ukraine. Ông cho rằng hợp tác với ông Trump là cách tốt nhất để thuyết phục Mỹ không từ bỏ Ukraine.
“Lệnh ngừng bắn một phần đã bị Nga cản trở và tôi cảm thấy Tổng thống Mỹ đang cạn kiên nhẫn với Nga. Đây là tín hiệu tích cực cho việc hợp tác và đàm phán”, ông Stubb cho biết.
Ông cũng nhấn mạnh rằng thông điệp quan trọng mà ông muốn truyền đạt tới Nhà Trắng là “chúng ta cần một lệnh ngừng bắn và cần đặt ra thời hạn cho lệnh ngừng bắn đó, cũng như quy định các hậu quả nếu vi phạm”.
Ông Stubb đề xuất rằng hạn chót cho việc đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn nên là ngày 20/4, trùng với thời điểm ông Trump tròn 3 tháng tại vị. “Nếu đến thời điểm đó Nga không chấp nhận hoặc tiếp tục cản trở, họ sẽ phải chịu hậu quả. Và hậu quả đó cần phải là các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ nhất”, ông nhấn mạnh.
Ngày 30/3, trong một cuộc phỏng vấn với NBC News, Tổng thống Trump bày tỏ sự tức giận trước những phát biểu gần đây của ông Putin về Tổng thống Zelensky và Ukraine.
“Tôi rất tức giận khi ông Putin nói về tính chính danh của ông Zelensky, điều này khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn”, ông Trump cho biết.
Ông Putin đã đề xuất rằng Ukraine cần thành lập một chính quyền lâm thời dưới sự giám sát của Liên Hợp Quốc để ký thỏa thuận hòa bình, vì ông Zelensky “đã hết nhiệm kỳ hợp pháp” từ tháng 5/2024. Ông Trump cho rằng điều này chỉ làm trì hoãn việc ký kết thỏa thuận hòa bình.
Ông chủ Nhà Trắng thậm chí đã tuyên bố sẽ áp thuế đối với các bên mua dầu từ Nga nếu cảm thấy Moscow cản trở nỗ lực chấm dứt xung đột. “Nếu tôi và phía Nga không thể đạt được thỏa thuận về việc chấm dứt đổ máu ở Ukraine và nếu tôi nghĩ đó là lỗi của Nga, tôi sẽ áp thuế thứ cấp đối với tất cả dầu xuất khẩu từ họ”, ông nói.
Glen Howard, chủ tịch Quỹ Saratoga tại Washington, cho biết sự khó chịu của ông Trump với Nga đang gia tăng. Ông chỉ ra rằng bài đăng trên mạng xã hội của Tổng thống Mỹ vào ngày 29/3 đã đề cập đến “cuộc chiến của Nga” và sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc, điều này cho thấy Mỹ cần theo đuổi lợi ích chiến lược ở Greenland.
Giới quan sát nhận định rằng điều này cho thấy sự thay đổi trong lập trường của ông Trump. Trước đây, ông từng chỉ trích Ukraine vì đã “không nên bắt đầu cuộc chiến”, điều này trái ngược với lập trường của người tiền nhiệm Joe Biden và các đồng minh phương Tây rằng Nga là bên khởi xướng xung đột.
Khi được hỏi liệu ông có tin rằng ông Putin muốn hòa bình hay không, Tổng thống Trump đã khẳng định “tôi tin ông ấy”, đồng thời cho rằng Nga “dễ làm việc” hơn Ukraine trong việc giải quyết xung đột.
Trong những ngày gần đây, ông Trump đã bắt đầu thay đổi giọng điệu về Nga và ông Putin. Ông cho biết các quan chức Mỹ đã truyền đạt nỗi thất vọng của ông tới phía Nga và dự kiến sẽ có cuộc điện đàm tiếp theo với ông Putin.
Việc ông Trump tuyên bố áp thuế quan thứ cấp đối với dầu xuất khẩu từ Nga có thể gây ảnh hưởng lớn đến thị trường toàn cầu, khi Moscow là một trong những nhà xuất khẩu dầu hàng đầu. Ông giải thích rằng biện pháp thuế này có nghĩa là “nếu bạn mua dầu từ Nga, bạn sẽ không thể làm ăn tại Mỹ”, với mức thuế có thể lên tới 25-50%. Tuy nhiên, ông không nêu rõ cách thức thực hiện biện pháp này.
Lĩnh vực năng lượng của Nga là xương sống của nền kinh tế nước này, và việc áp dụng biện pháp này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến Moscow hơn nhiều so với các biện pháp trừng phạt trước đó. Doanh thu từ dầu khí đã chiếm hơn 30% ngân sách của Nga trong những năm qua.
“Lĩnh vực quan trọng nhất này của Nga đang chịu các biện pháp trừng phạt không quá mạnh tay, vì vậy Moscow vẫn có thể kiếm tiền từ xuất khẩu năng lượng. Nếu ông Trump nghiêm túc về việc gây áp lực với Nga, nhắm vào dầu mỏ của họ chính là một cách hiệu quả”, Edward Fishman, cựu quan chức phụ trách về lệnh trừng phạt tại Bộ Ngoại giao Mỹ, nhận định.
Những dấu hiệu về nguồn cung dầu dư thừa trên toàn cầu có thể cho phép chính quyền ông Trump theo đuổi biện pháp trừng phạt đối với dầu Nga. Giá dầu thô Brent trong những tuần gần đây dao động quanh mức 70 USD mỗi thùng, giảm so với mức hơn 80 USD mỗi thùng hồi đầu năm.
Áp đặt thuế quan thứ cấp dường như là một cách tiếp cận mới trong “kho vũ khí” kinh tế toàn cầu của ông Trump. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý rằng để biện pháp này thành công, các khách hàng mua dầu Nga như Ấn Độ và Trung Quốc cần phải tin rằng mối đe dọa này là thực sự nghiêm trọng.
“Họ cần có động lực để hợp tác với Mỹ”, Fishman nhấn mạnh.
