Tài khoản
Vào năm 1945, khi Chính phủ lâm thời được thành lập, một loạt các quyết sách quan trọng đã được đưa ra nhằm đảm bảo quyền tự do kinh doanh, khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân và miễn học phí cho học sinh. Những quyết định này không chỉ thể hiện tầm nhìn xa của lãnh đạo mà còn phản ánh nguyện vọng của nhân dân trong bối cảnh đất nước đang cần khôi phục và phát triển.
Tháng 8/1945, sau khi cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền thành công, Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam đã được cải tổ thành Chính phủ cách mạng lâm thời, do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chính phủ này gồm 15 thành viên, trong đó có ông Võ Nguyên Giáp giữ chức Bộ trưởng Nội vụ, người đã có những đóng góp quan trọng trong việc xây dựng chính quyền mới.
Ngày 2/9/1945, tại vườn hoa Ba Đình, Chính phủ cách mạng lâm thời đã chính thức ra mắt trước toàn thể nhân dân. Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã có bài diễn văn quan trọng, trong đó ông đã báo cáo về tình hình đất nước và các chính sách của Chính phủ.
Trong bài diễn văn, Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã nhấn mạnh rằng, để có được ngày hôm nay, nhân dân đã phải trải qua nhiều gian khổ và hy sinh. Ông kêu gọi toàn thể đồng bào cùng nhau đoàn kết, quyết tâm bảo vệ nền độc lập vừa giành được, đồng thời khẳng định rằng Chính phủ lâm thời đại diện cho ý chí của toàn dân chứ không phải của một tổ chức chính trị nào.
Chính phủ Cách mạng lâm thời đã ra mắt tại lễ đài Độc lập vào ngày 2/9/1945. Ảnh tư liệu
‘Cam kết bảo vệ quyền tự do và hạnh phúc của nhân dân’
Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã thông báo rằng Chính phủ lâm thời sẽ triệu tập Quốc hội theo nguyên tắc dân chủ, với các đại biểu được bầu cử bởi nhân dân. Ông nhấn mạnh rằng Quốc hội sẽ là cơ quan xây dựng Hiến pháp và Chính phủ chính thức cho đất nước.
Trong thời gian chờ đợi Quốc hội, Chính phủ lâm thời sẽ thực hiện các biện pháp cấp bách trong các lĩnh vực nội trị, ngoại giao, quân sự, kinh tế, tài chính, văn hóa và cứu trợ. Về nội trị, Chính phủ sẽ thực hiện chính sách thống nhất và đoàn kết, xóa bỏ sự phân biệt giữa các vùng miền và các dân tộc.
Chính phủ cũng cam kết bảo vệ tài sản và sinh mạng của người dân, đồng thời nhấn mạnh rằng quyền tự do và hạnh phúc của nhân dân là ưu tiên hàng đầu. Để thực hiện điều này, Chính phủ sẽ tăng cường liên lạc giữa Trung ương và địa phương, nâng cao ý thức của quần chúng về quyền tự do dân chủ.
Về quân sự, Chính phủ sẽ tổ chức lại lực lượng quân giải phóng, xây dựng một Quân đội quốc gia mạnh mẽ để bảo vệ nền độc lập của đất nước. Việc đào tạo cán bộ quân sự sẽ được tiến hành khẩn trương để đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc.
Khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân
Trong lĩnh vực kinh tế, Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã chỉ ra rằng sự bóc lột của thực dân Pháp và Nhật đã khiến nền kinh tế nước ta rơi vào tình trạng khó khăn. Chính phủ lâm thời sẽ kiến thiết nền kinh tế quốc dân, khuyến khích mọi người tự do kinh doanh và hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân.
Chính phủ cũng nhận thức rõ tình hình tài chính đất nước đang gặp nhiều khó khăn, nhưng đã có những kế hoạch cụ thể để vượt qua. Các chính sách như bãi bỏ thuế thân, thuế chợ sẽ được thực hiện nhằm cải thiện đời sống của người dân, đặc biệt là những người nghèo.
Để xây dựng Quân đội quốc gia, Chính phủ sẽ áp dụng các biện pháp như phát hành công trái, quyên góp và thu thuế lợi tức. Bộ trưởng Giáp đã kêu gọi lòng yêu nước của nhân dân trong việc hỗ trợ cho các kế hoạch này.
Giáo dục miễn phí và bắt buộc
Về văn hóa, Chính phủ đã quyết định sẽ áp dụng chính sách giáo dục mới, trong đó bậc sơ học sẽ là bắt buộc và bậc trung học sẽ miễn phí. Học sinh nghèo sẽ được cấp học bổng để đảm bảo mọi trẻ em đều có cơ hội học tập. Chính phủ cũng sẽ chú trọng đến việc giảng dạy kỹ năng và phẩm chất cần thiết cho cuộc sống.
Chính phủ cam kết sẽ sớm ban hành lệnh bắt buộc học chữ quốc ngữ để xóa nạn mù chữ. Đồng thời, các ban chuyên môn sẽ được thành lập để nghiên cứu và phát triển các lĩnh vực văn hóa, giáo dục.
Chính phủ cũng sẽ chú trọng đến công tác cứu trợ cho những nạn nhân của thiên tai, đảm bảo cung cấp lương thực cho những người đang gặp khó khăn. Điều này thể hiện trách nhiệm của Chính phủ trong việc bảo vệ và chăm sóc đời sống của nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào ngày 2/9/1945. Ảnh: Võ An Ninh
‘Tự quyết định số phận của chúng ta’
Về ngoại giao, Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp đã nhấn mạnh rằng Chính phủ cần phải có một chính sách ngoại giao rõ ràng, dựa trên hoàn cảnh quốc tế và sức mạnh của chính mình. Ông cũng bày tỏ sự cảm thông với các nước như Mỹ và Trung Hoa, đồng thời khẳng định rằng Việt Nam sẽ không ỷ lại vào ai và phải tự quyết định số phận của mình.
Cuối bài diễn văn, Bộ trưởng Giáp đã kêu gọi toàn thể nhân dân cùng nhau xây dựng đất nước, làm cho Việt Nam trở nên tươi đẹp và phồn thịnh hơn sau những năm tháng khó khăn. Ông nhấn mạnh rằng, thế hệ hiện tại cần phải nỗ lực để đảm bảo cho các thế hệ tương lai được sống trong độc lập, tự do và hạnh phúc.
Giá trị của khát vọng kiến tạo vẫn còn nguyên vẹn
PGS.TS Bùi Hoài Sơn, thành viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đã đánh giá rằng bài diễn văn của Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp mang tính đặc biệt. Ông cho rằng, nếu Tuyên ngôn độc lập là lời khẳng định quyền tự do và độc lập của dân tộc, thì bài phát biểu của Bộ trưởng Giáp là kế hoạch hành động để xây dựng quốc gia mới.
Ông Sơn nhấn mạnh rằng, nền độc lập chỉ thực sự bền vững khi được xây dựng trên nền tảng của một chính quyền thống nhất và một Hiến pháp bảo vệ quyền lợi của toàn dân. Điều này thể hiện tầm nhìn của một nhà cách mạng và tư tưởng, đặt nền móng cho Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Giá trị của bài diễn văn vẫn còn vang vọng đến ngày nay, khi chúng ta đang bước vào kỷ nguyên số và cần một nền giáo dục thực tiễn, chú trọng đến cả đức và tài. Ông Sơn cũng nhấn mạnh rằng, để phát triển bền vững, dân tộc cần giữ vững tinh thần đoàn kết và bảo vệ bản sắc văn hóa.
PGS.TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cũng đã đánh giá cao tầm quan trọng của bài diễn văn trong bối cảnh đất nước vừa giành được độc lập. Ông cho rằng, bài diễn văn đã cụ thể hóa các chiến lược và mục tiêu của đất nước, đồng thời khẳng định rằng Việt Nam đã hoàn toàn độc lập và có vị thế trong khu vực Đông Nam Á.
Chính phủ lâm thời đã thể hiện rõ tinh thần dân chủ và cam kết bảo vệ quyền lợi của nhân dân, khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân và giáo dục miễn phí. Những chính sách này không chỉ mang tính thời điểm mà còn có giá trị lâu dài cho sự phát triển của đất nước.
Vũ Tuân
