Tài khoản
Đặt tên cho các phường xã mới: Xu hướng và thực tế
Việc đặt tên cho các phường xã mới sau quá trình sáp nhập đã trở thành một chủ đề thu hút sự quan tâm của nhiều người dân và các chuyên gia. Sau một tháng kể từ khi sáp nhập, tên gọi và hình thức của các đơn vị hành chính đã dần ổn định, tạo điều kiện cho việc quản lý hành chính trở nên hiệu quả hơn.
Trong đợt điều chỉnh này, Việt Nam đã thực hiện việc tinh gọn hệ thống đơn vị hành chính, giảm số lượng từ 10.035 xuống còn 3.321. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng quản lý mà còn tạo ra một hệ thống hành chính rõ ràng hơn cho người dân.
Việc chọn tên cho các đơn vị hành chính cấp xã mới đã gặp không ít khó khăn. Theo hướng dẫn từ các cơ quan chức năng, các địa phương được khuyến khích đặt tên mới dựa trên tên của các đơn vị hành chính cũ, kèm theo số thứ tự. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều tỉnh đã điều chỉnh phương án và chọn cách đặt tên dựa trên các địa danh lịch sử hoặc tên gọi của các đơn vị cũ.
Phân tích cho thấy, trong số 3.321 phường xã sau sáp nhập, chỉ có 37 đơn vị được đặt tên theo hình thức đánh số, trong đó một nửa nằm ở Lâm Đồng. Điều này cho thấy xu hướng sử dụng tên gọi mang tính lịch sử và văn hóa đang ngày càng phổ biến.
Thay đổi trong cách đặt tên
Nhiều địa phương đã quyết định thay đổi cách đặt tên sau khi nhận được phản hồi từ người dân. Chẳng hạn, Đăk Lăk ban đầu dự kiến đặt tên cho các phường mới theo số thứ tự, nhưng sau đó đã từ bỏ ý tưởng này để chuyển sang các tên gọi mang tính lịch sử hơn.
Ít nhất 15 địa phương đã từ bỏ cách đặt tên theo số thứ tự, cho thấy sự chuyển biến trong tư duy về việc đặt tên đơn vị hành chính. Nhiều người cho rằng cách đặt tên theo số thứ tự không chỉ khô khan mà còn thiếu đi bản sắc văn hóa địa phương.
Sau sáp nhập, tên gọi của các đơn vị hành chính cũng đã có sự thay đổi đáng kể. Tên Tân Thành, trước đây được sử dụng cho 34 phường xã, giờ đây chỉ còn xuất hiện 9 lần, trong khi tên Tân An vẫn giữ vị trí phổ biến nhất với 10 lần xuất hiện.
Nguồn gốc tên gọi của các phường xã
Nghị quyết 76/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khuyến khích việc đặt tên cho các đơn vị hành chính cấp xã mới dựa trên tên của các đơn vị cấp huyện trước đó, với yêu cầu tên gọi phải phù hợp với truyền thống văn hóa và lịch sử địa phương.
Phân tích cho thấy, trong số 3.321 phường xã mới, 78% giữ nguyên tên cũ, cho thấy sự tôn trọng đối với lịch sử và văn hóa địa phương. Các tỉnh như Bắc Ninh, Sơn La và Lai Châu có tỷ lệ giữ tên cũ cao nhất, trên 97%.
Chỉ có 9% trong số các phường xã mới có tên gọi giữ một phần tên cũ, thường là thông qua việc thêm hoặc bớt một yếu tố như phương hướng. Ví dụ, TP Hội An đã chia thành ba phường mới với tên gọi khác nhau nhưng vẫn giữ được phần nào tên cũ.
Còn lại 13% phường xã được đặt tên mới hoàn toàn, trong đó TP HCM là nơi có số lượng tên mới nhiều nhất, chủ yếu thay thế cho các tên cũ đã được đánh số. Việc đặt tên mới dựa trên các yếu tố văn hóa và lịch sử đã được đánh giá cao, giúp người dân dễ dàng nhận diện và cảm thấy gần gũi hơn.
Trên toàn quốc, phần lớn tên mới cũng được đặt dựa trên các địa danh lịch sử hoặc tên của các danh nhân, cho thấy sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại trong việc xây dựng bản sắc địa phương.
Cuối cùng, trong số 3.321 phường xã mới, 2.144 được đặt tên theo phường xã cũ, 712 từ quận huyện cũ, và 30 từ tên tỉnh, thành cũ. Điều này cho thấy sự kế thừa và phát triển trong việc đặt tên đơn vị hành chính, đồng thời cũng phản ánh sự thay đổi trong cách nhìn nhận về văn hóa và lịch sử của các địa phương.
