Tài khoản
Vừa qua, tại kỳ họp lần thứ 47, Ủy ban Di sản Thế giới của UNESCO đã chính thức công nhận Quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa Thế giới. Sự kiện này diễn ra vào chiều ngày 12/7, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Việt Nam.
Quyết định được đưa ra bởi Chủ tịch kỳ họp, Giáo sư Nikolay Nenov từ Bulgaria, vào lúc 13h02 (giờ Paris) sau hơn một giờ thảo luận sôi nổi giữa các thành viên. Đây là Di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam, đồng thời cũng là Di sản thế giới liên tỉnh thứ hai, sau Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà.
Quần thể di sản này bao gồm 12 điểm di tích, trải dài trên ba tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với diện tích vùng lõi lên tới 525,75 ha và vùng đệm là 4.380,19 ha. Những điểm đến nổi bật trong quần thể này bao gồm Thái Miếu, chùa Hoa Yên, chùa Ngọa Vân, bãi cọc Yên Giang (Quảng Ninh); đền Kiếp Bạc, chùa Thanh Mai, động Kính Chủ, chùa Nhẫm Dương (Hải Phòng); và chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Bổ Đà (Bắc Ninh).
Đền Kiếp Bạc, một trong những điểm nổi bật của quần thể, là nơi thờ Hưng đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, một nhân vật lịch sử quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Đền không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.
Quần thể này không chỉ đơn thuần là một tập hợp các di tích, mà còn phản ánh quá trình hình thành, phát triển và phục hưng của Phật giáo Trúc Lâm, một dòng Thiền do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập từ thế kỷ 13. Từ Yên Tử, nơi khai sáng, đến Vĩnh Nghiêm, nơi truyền bá, và Côn Sơn – Kiếp Bạc, nơi phục hưng, các di tích này thể hiện mối liên kết chặt chẽ giữa nhà nước, tôn giáo và cộng đồng cư dân trong một giai đoạn lịch sử quan trọng.
Phật giáo Trúc Lâm, được phát triển chủ yếu bởi các thành viên hoàng tộc nhà Trần, là một hệ phái kết hợp các yếu tố của Phật giáo, Nho giáo và tín ngưỡng bản địa. Theo hồ sơ di sản, hiện có khoảng 30 triệu tín đồ, 50.000 tăng ni và hơn 15.000 ngôi chùa Trúc Lâm trên toàn thế giới, trong đó có nhiều địa điểm tiêu biểu như chùa Trúc Lâm Paris (Pháp) và Giải thưởng Trần Nhân Tông về hòa bình (Mỹ).
Hồ sơ đề cử cho Di sản này đã được xây dựng trong suốt 13 năm, với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, chuyên gia di sản và chính quyền ba địa phương. Trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao cùng các địa phương đã tiếp thu ý kiến từ Trung tâm Di sản Thế giới UNESCO và Hội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tế (ICOMOS) để làm rõ giá trị nổi bật toàn cầu và khả năng quản lý, bảo tồn di sản theo yêu cầu của Công ước Di sản Thế giới 1972.
Trước khi có sự công nhận này, Việt Nam đã có 8 Di sản Thế giới được UNESCO công nhận, bao gồm: Quần thể Di tích Cố đô Huế (1993), Vịnh Hạ Long (1994, mở rộng ra Cát Bà 2023), Phố cổ Hội An (1999), Thánh địa Mỹ Sơn (1999), Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (2003, mở rộng 2015), Hoàng thành Thăng Long (2010), Thành nhà Hồ (2011) và Quần thể danh thắng Tràng An (2014).
Lê Tân
