Tài khoản
Hậu Giang – Hơn 20 ha lúa trồng dọc theo tuyến cao tốc Cần Thơ – Cà Mau đang trong quá trình thi công đã bị thối rễ, chết cháy và hư hỏng nghiêm trọng. Nguyên nhân được cho là do nước mặn và xì phèn từ nền cát của dự án ngấm vào ruộng lúa.
Vào giữa tháng Ba, cánh đồng lúa vụ Đông Xuân trồng hai bên cao tốc Cần Thơ – Cà Mau, đặc biệt là tại các ấp 6-7 và 10, xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ, đã chuyển sang màu vàng cháy, với tình trạng thối rễ và hạt lép. Nhiều diện tích lúa đã mất trắng, khiến nông dân không thể thu hoạch được sản phẩm.
Ông Trần Thông Minh, một nông dân 55 tuổi ở ấp 10, cho biết gia đình ông có một ha lúa trồng gần cao tốc. Đến nay, phần lớn diện tích lúa đã chết gần hết, gây thiệt hại nặng nề. Những ruộng nằm xa hơn có mức độ thiệt hại giảm dần, nhưng vẫn có tỷ lệ hạt lép lớn, ước tính thiệt hại từ 50-70%.
“Hơn một tháng trước, khi lúa đang trong giai đoạn làm đòng, nước mặn và xì phèn từ dự án cao tốc đã tràn xuống ruộng. Tình trạng lúa thối rễ và chết ngày càng nhiều”, ông Minh chia sẻ, đồng thời cho biết đây là lần đầu tiên ông chứng kiến cảnh lúa chết như vậy sau hơn 30 năm làm nông nghiệp.
Ông Minh cho biết chi phí đầu tư cho một ha lúa khoảng 45 triệu đồng, bao gồm tiền thuê đất, giống, phân bón và thuốc trừ sâu. Trước thiệt hại lớn, gia đình ông không còn khả năng đầu tư cho vụ mùa tiếp theo và lo ngại về tình trạng nhiễm mặn, xì phèn kéo dài.
Cách ruộng của ông Minh khoảng 500 mét, bà Trần Thị Mỹ Dung, 44 tuổi, cũng đang đối mặt với tình trạng tương tự. Diện tích 7 công (7.000 m2) lúa của gia đình bà gần như đã chết khi sắp đến thời điểm trổ bông. Dù đã được bón phân và phun thuốc dưỡng, hai công đất lúa gần nền cao tốc vẫn bị lép hạt. Năm công còn lại chỉ thu hoạch được 15 bao lúa (hơn 750 kg), mang lại khoảng 5 triệu đồng, trong khi chi phí đầu tư đã lên tới hơn 20 triệu đồng.
Người dân địa phương cho biết tình trạng lúa chết xảy ra sau khi công trình cao tốc bơm cát đắp nền. Do không có mương thoát nước hai bên cao tốc, nước phèn và nước mặn đã tràn vào ruộng. Đến nay, UBND xã Lương Nghĩa đã ghi nhận hơn 21 ha lúa của 49 hộ dân ở ba ấp bị thiệt hại từ 20-100%, do ảnh hưởng của nước phèn và mặn từ việc bơm cát của tuyến cao tốc.
Hiện trạng đồng lúa dọc cao tốc qua xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ đang trong tình trạng chết cháy. Video: An Bình
Ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó chủ tịch UBND xã Lương Nghĩa, cho biết khoảng hai tuần trước, địa phương đã phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra và đo độ mặn trên ruộng lúa. Kết quả cho thấy độ mặn ở khu vực này dao động từ 7-11 phần nghìn, trong khi lúa chỉ có thể sống khi đất có độ mặn từ 2 phần nghìn trở xuống.
Phó chủ tịch xã Lương Nghĩa cũng cho biết, trong quá trình làm việc, nhà thầu khẳng định dự án sử dụng cát sông. Tuy nhiên, vào thời điểm các sà lan chở cát về tập kết tại sông Nước Mặn, nước sông đã bị nhiễm mặn (từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm). Khi lấy nước từ sông này vào sà lan cát để pha loãng, nước mặn cùng phèn trong cát đã rỉ xuống ruộng lúa của người dân. UBND xã đã yêu cầu nhà thầu có biện pháp hỗ trợ và khắc phục để người dân yên tâm sản xuất.
Ông Hồ Minh Đường, Giám đốc Ban điều hành Công ty Trung Nam (đơn vị thi công gói thầu XL1 cao tốc qua địa bàn huyện Long Mỹ), cho biết đơn vị đã báo cáo công ty về tình hình thi công ảnh hưởng đến sản xuất của người dân. Khi các ngành chức năng xác định mức độ thiệt hại, đơn vị sẽ làm việc và đền bù cho người dân.
Theo ông Lê Hồng Việt, Phó chủ tịch UBND huyện Long Mỹ, ngoài việc hỗ trợ nông dân, huyện sẽ phối hợp với chủ đầu tư là Ban quản lý dự án Mỹ Thuận để xây dựng các đường thoát nước hai bên cao tốc nhằm giảm thiệt hại cho người dân.
Dự án cao tốc chạy dọc miền Tây dài gần 111 km, đi qua TP Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau. Đây là tuyến cao tốc cuối cùng giúp kết nối liền mạch từ TP HCM xuống Cà Mau. Công trình có tổng mức đầu tư hơn 27.500 tỷ đồng, khởi công vào đầu năm 2023 và đến nay đã hoàn thành hơn 60%. Nhà thầu đang đẩy mạnh thi công để đưa dự án vào sử dụng vào cuối năm nay.
Hướng tuyến cao tốc Cần Thơ – Cà Mau. Đồ họa: Hoàng Chương
Giống như nhiều công trình giao thông trọng điểm khác trên cả nước, dự án này cũng gặp khó khăn về nguồn vật liệu đắp nền. Ngoài việc bổ sung các mỏ cát sông, dự án còn sử dụng nguồn cát biển sau khi được rửa và kiểm tra độ mặn. Trước đó, một số diện tích lúa dọc cao tốc ở huyện Vị Thủy, Hậu Giang cũng đã hư hỏng. Cơ quan chức năng tỉnh đã xác định lúa chết ở khu vực này do nguồn nước nhiễm mặn. Nhà thầu đã bác bỏ việc đất ruộng nhiễm mặn do nguồn cát biển đắp nền dự án, nhưng sau đó đã đồng ý hỗ trợ cho các diện tích bị thiệt hại.
An Bình
