Tài khoản
Trong bối cảnh phát triển hạ tầng giao thông, việc lựa chọn doanh nghiệp tham gia vào các dự án đường sắt đầu tư công đang trở thành một vấn đề quan trọng. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, cần có những tiêu chí rõ ràng và hợp lý cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án này.
Đề xuất bổ sung quy định về tiêu chí lựa chọn
Đại biểu Hoàng Văn Cường đã nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung các quy định về tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án đường sắt do Nhà nước chủ trì. Ông cho rằng, hiện tại, dự thảo luật chưa đưa ra những quy định cụ thể về việc doanh nghiệp có thể tham gia hay không, cũng như tiêu chí lựa chọn. Điều này có thể dẫn đến sự thiếu minh bạch và không công bằng trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư.
Nguyên tắc lựa chọn doanh nghiệp
Ông Cường đề xuất rằng các tiêu chí lựa chọn cần phải đảm bảo ba nguyên tắc cơ bản: không làm thay đổi mục tiêu và tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án; phần vốn Nhà nước đầu tư phải giảm so với hình thức đầu tư công thuần túy; và hiệu quả vận hành của dự án không được thấp hơn so với phương án đầu tư bằng ngân sách. Những nguyên tắc này sẽ giúp bảo vệ lợi ích của Nhà nước và đảm bảo tính khả thi của dự án.
Khuyến khích đầu tư tư nhân
Để khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào phát triển hạ tầng đường sắt, ông Cường cũng đề xuất rằng các nhà đầu tư sẽ được ưu tiên trong các cuộc đấu giá và đấu thầu các dự án đô thị liên quan đến hạ tầng đường sắt. Điều này không chỉ tạo động lực cho các doanh nghiệp mà còn giúp phát triển mô hình đô thị gắn với giao thông công cộng, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Quy định về nhà thầu nước ngoài
Đại biểu Cường cũng chỉ ra rằng quy định hiện tại chỉ cho phép chủ đầu tư thuê nhà thầu nước ngoài trong khâu tư vấn là không phù hợp. Nhiều gói thầu thi công hiện nay cần đến sự tham gia của nhà thầu nước ngoài do năng lực của nhà thầu trong nước còn hạn chế. Do đó, ông đề xuất rằng nếu sử dụng nhà thầu nước ngoài, họ phải cam kết chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho phía Việt Nam, nhằm phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước.
Đảm bảo lợi ích xã hội
Ông Cường nhấn mạnh rằng bất kể dự án đường sắt do Nhà nước hay tư nhân đầu tư, đều phải được coi là kết cấu hạ tầng công cộng. Doanh nghiệp được giao quản lý và khai thác phải tuân thủ các quy định chung về hạ tầng giao thông, phục vụ lợi ích của toàn xã hội. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng các dự án không chỉ mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp mà còn phục vụ cho sự phát triển bền vững của cộng đồng.
Nguy cơ từ việc miễn thuế nhập khẩu
Ông Cường cũng cảnh báo về nguy cơ từ việc miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ cho dự án mà trong nước chưa sản xuất được. Nếu không có quy định chặt chẽ, doanh nghiệp có thể lợi dụng để nhập khẩu linh kiện, gây thiệt hại cho ngành công nghiệp đường sắt nội địa. Để khắc phục, ông đề nghị bổ sung quy định không cho phép nhập khẩu các sản phẩm đã được giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp Việt Nam thực hiện.
Hoàn thiện hành lang pháp lý
Trung tướng Nguyễn Minh Đức cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hành lang pháp lý để thu hút nguồn lực đầu tư xã hội hóa. Ông cho rằng, việc mở rộng đối tượng và hình thức đầu tư để huy động khu vực tư nhân là hoàn toàn phù hợp với chủ trương của Nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh các dự án đường sắt cần nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, cần có quy định chặt chẽ để đảm bảo an ninh và quốc phòng.
Giám sát và tiêu chuẩn hóa công nghệ
Ông cũng đề nghị cần thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế giám sát nhà nước để tránh tình trạng mỗi nhà đầu tư sử dụng một loại công nghệ khác nhau, gây khó khăn trong vận hành và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn. Cơ chế đặc thù chỉ nên áp dụng cho các dự án thực sự quan trọng và cấp bách.
Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét thông qua vào ngày 27/6, mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của ngành đường sắt Việt Nam.
