Tử Cấm Thành, một trong những biểu tượng văn hóa và lịch sử của Trung Quốc, không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc mà còn bởi những chi tiết độc đáo ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc. Trong số đó, 81 chiếc đinh mạ vàng trên cổng chính Ngọ Môn là một trong những điểm nhấn nổi bật, thể hiện quyền lực và sự uy nghi của hoàng đế.
Tử Cấm Thành, hay còn gọi là Cố Cung, tọa lạc tại trung tâm Bắc Kinh, là nơi từng là cung điện của các hoàng đế nhà Minh và nhà Thanh trong suốt hơn 600 năm. Nơi đây không chỉ là một công trình kiến trúc đồ sộ mà còn là kho tàng chứa đựng nhiều câu chuyện lịch sử và văn hóa. Một trong những điều thú vị nhất chính là 81 chiếc đinh cửa trên cổng Ngọ Môn, nơi mà mỗi chiếc đinh đều mang trong mình một ý nghĩa đặc biệt.
Cổng Ngọ Môn, lối vào chính của Tử Cấm Thành, được trang trí bằng 81 chiếc đinh đồng mạ vàng, được sắp xếp theo hình lưới 9×9. Những chiếc đinh này không chỉ đơn thuần là chi tiết trang trí mà còn mang ý nghĩa văn hóa và kỹ thuật quan trọng trong kiến trúc cung đình Trung Quốc cổ đại.
Cánh cổng với 81 chiếc đinh ở Tử Cấm Thành.
Ban đầu, những chiếc đinh này được làm từ gỗ để che đi các đinh sắt gia cố cửa gỗ lớn, nhằm bảo vệ thẩm mỹ và tránh gây thương tích. Tuy nhiên, do gỗ dễ mục nát, chúng đã được thay thế bằng đồng mạ vàng, không chỉ bền hơn mà còn thể hiện quyền lực của hoàng đế, chỉ xuất hiện ở những nơi của các quan lại quyền quý.
Tại Tử Cấm Thành, việc sắp xếp 81 chiếc đinh theo hình 9×9 không chỉ đơn thuần là một quy tắc trang trí mà còn tượng trưng cho quyền uy của hoàng đế. Theo quan niệm xưa, người dân thường kiêng chạm vào những chiếc đinh này để tránh phạm thượng.
Trong văn hóa Trung Hoa cổ đại, số 9 được coi là biểu tượng của cực dương, quyền lực tối cao và sự trường tồn. Số 81, tương ứng với 81 chiếc đinh ở Ngọ Môn, không chỉ thể hiện địa vị độc tôn của hoàng đế mà còn khẳng định sự uy nghiêm của Tử Cấm Thành, nơi chỉ có hoàng đế và những người có địa vị cao mới được ra vào. Điều này không chỉ là yếu tố trang trí mà còn là cách thể hiện nghi thức hóa quyền lực.
Số lượng đinh cửa cũng phản ánh thứ bậc xã hội trong triều đình. Cổng chính của hoàng đế có 81 chiếc đinh, trong khi cổng Đông Hoa dành cho quan chức có 72 chiếc, và cổng của các vương phủ có 49 chiếc. Việc sử dụng sai số lượng đinh có thể bị coi là hành vi xúc phạm hoàng quyền và bị trừng phạt nghiêm khắc.
Cận cảnh những chiếc đinh trên cổng ở Tử Cấm Thành.
Người dân và du khách thường tránh chạm vào 81 chiếc đinh do quan niệm phong thủy. Ngọ Môn không chỉ là lối vào mà còn là nơi diễn ra các sự kiện quan trọng như ban hành niên giám hay xét xử tù nhân. Nhiều người tin rằng khu vực Ngọ Môn mang “âm khí” nặng nề, do liên quan đến các vụ xử án, vì vậy họ thường tránh tiếp xúc để không gặp xui xẻo.
Đinh cửa còn được cho là mang “khí tức đế vương”, có khả năng trừ tà và đem lại may mắn. Trong thời kỳ nhà Thanh, vào dịp lễ hội đèn lồng, người dân từng được phép chạm vào đinh cửa để cầu may, nhưng chỉ trong những dịp đặc biệt này. Tuy nhiên, với sự thay đổi của thời đại, quan niệm về phong thủy và sự tôn kính hoàng quyền vẫn khiến du khách e dè khi đứng trước cổng Ngọ Môn.
Ngày nay, lý do chính khiến không ai được chạm vào 81 chiếc đinh là để bảo vệ di sản văn hóa. Tử Cấm Thành đón hàng triệu lượt khách Du lịch mỗi năm, và việc hàng ngàn người chạm vào đinh cửa có thể gây mài mòn, hư hại. Ban quản lý đã lắp đặt tấm kính bảo vệ để ngăn du khách tiếp xúc trực tiếp với các đinh, đảm bảo chúng được giữ nguyên vẹn sau hơn 600 năm tồn tại. Việc bảo tồn những chi tiết này là ưu tiên hàng đầu để duy trì giá trị của Tử Cấm Thành – di sản văn hóa thế giới được công nhận.
Bích Phương