Tài khoản
Ba chuyến bay trục xuất bí mật đến “siêu nhà tù” El Salvador đã gây ra một cuộc khủng hoảng giữa Nhà Trắng và hệ thống tư pháp Mỹ. Những chuyến bay này được tổ chức vào tối 15/3, nhằm đưa hơn 200 công dân Venezuela, được cho là thành viên của băng nhóm tội phạm Tren de Aragua, đến nhà tù CECOT tại El Salvador.
Vào ngày 18/3, Tổng thống Donald Trump đã kêu gọi luận tội thẩm phán liên bang James Boasberg sau khi ông này ra lệnh chặn các chuyến bay trục xuất. Điều này cho thấy một cuộc chiến pháp lý đang diễn ra giữa chính quyền và tòa án, với những tác động sâu rộng đến chính sách nhập cư của Mỹ.
Các chuyến bay trục xuất này đã gây ra nhiều tranh cãi ngay từ đầu, khi chính quyền Trump không công khai danh tính và cáo buộc đối với những người bị trục xuất. Việc thực hiện lệnh trục xuất trong bí mật đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính hợp pháp và đạo đức của hành động này.
Vào rạng sáng 15/3, thẩm phán Boasberg đã nhận được khiếu nại từ hai tổ chức luật sư nhân quyền về việc năm công dân Venezuela bị nhận diện nhầm là tội phạm băng đảng. Họ đã yêu cầu tòa án can thiệp để ngăn chặn việc trục xuất dựa trên Đạo luật Kẻ thù Bên ngoài, một đạo luật có từ năm 1798.
Những người nhập cư này, được mô tả là thành viên của các băng nhóm tội phạm Nam Mỹ, đã bị trục xuất đến El Salvador và đưa vào siêu nhà tù CECOT. Điều này đã làm dấy lên nhiều lo ngại về an ninh và nhân quyền.
Vào chiều cùng ngày, Nhà Trắng đã tuyên bố kích hoạt đạo luật để thực hiện việc trục xuất, với lý do rằng các thành viên của băng nhóm Tren de Aragua đang gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia cho Mỹ. Tuy nhiên, nhiều người đã chỉ trích quyết định này, cho rằng nó thiếu minh bạch và không công bằng.
Thẩm phán Boasberg đã triệu tập các bên liên quan để điều trần, yêu cầu đại diện Bộ Tư pháp Mỹ giải thích về kế hoạch trục xuất. Tuy nhiên, đại diện này đã không thể cung cấp thông tin cần thiết và xin thêm thời gian để tìm hiểu.
Khi tòa tạm nghỉ, hai chuyến bay trục xuất đã cất cánh từ Texas, bất chấp lệnh của thẩm phán. Điều này đã khiến ông Boasberg phải ra lệnh đình chỉ mọi chuyến bay trục xuất và yêu cầu chúng quay trở lại nếu đã cất cánh.
Yêu cầu của thẩm phán có hiệu lực trong vòng 14 ngày, nhưng một chuyến bay khác vẫn tiếp tục cất cánh. Tổng thống El Salvador, Nayib Bukele, đã bình luận về tình hình này trên mạng xã hội, cho biết nhà tù CECOT đã tiếp nhận tổng cộng 238 thành viên băng nhóm Tren de Aragua và 23 thành viên nhóm tội phạm quốc tế MS-13 từ Mỹ.
Thư ký báo chí Nhà Trắng đã giải thích rằng hai chuyến bay đầu tiên đã đi vào không phận quốc tế khi lệnh của thẩm phán được đưa ra. Họ cũng cho biết chuyến bay thứ ba không liên quan đến các tranh cãi tại tòa án và do đó không bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm.
Đội ngũ cố vấn của Tổng thống Trump đã chỉ trích thẩm phán Boasberg vì đã “lạm quyền” khi ra lệnh đình chỉ các chuyến bay. Họ cho rằng thẩm quyền của thẩm phán trong trường hợp này là không rõ ràng, vì các chuyến bay đã rời khỏi không phận Mỹ.
Thẩm phán Boasberg đã bày tỏ sự tức giận trước lập luận của Bộ Tư pháp Mỹ, cho rằng các sự kiện xảy ra vào đêm 15/3 có thể cấu thành hành vi chống lệnh tòa án. Ông cũng nhấn mạnh rằng chính phủ nên yêu cầu máy bay quay trở lại để làm rõ các tranh luận trước tòa.
Liên đoàn Tự do Dân sự (ACLU) đã cảnh báo về nguy cơ khủng hoảng hiến pháp từ cách chính phủ thách thức quyền lực của tòa án. Trong khi đó, thư ký báo chí Nhà Trắng khẳng định rằng chính phủ đã hành động trong khuôn khổ luật nhập cư.
Tom Homan, cố vấn đặc biệt của Nhà Trắng về chính sách nhập cư, đã đưa ra một thông điệp mạnh mẽ, nhấn mạnh rằng chính quyền sẽ tiếp tục hành động để đảm bảo an ninh cho đất nước, bất chấp những phản đối từ phía tòa án.
Dù vậy, Chánh án Tòa Tối cao Mỹ đã lên tiếng, khẳng định rằng việc yêu cầu luận tội thẩm phán không phải là cách phù hợp để phản đối một phán quyết tư pháp. Ông nhấn mạnh rằng các bên chỉ có thể kháng cáo phán quyết thông qua quy trình xét xử phúc thẩm, điều này cho thấy sự cần thiết phải tôn trọng quyền lực của tòa án trong hệ thống pháp luật Mỹ.
Thanh Danh (Theo AP, Washington Post, Axios, Guardian)
