Bộ Khoa học và Công nghệ: Cầu nối giữa lĩnh vực dân sự và quân sự

Trong một hội nghị quan trọng diễn ra vào chiều ngày 17/3/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Nguyễn Mạnh Hùng, đã chia sẻ những định hướng chiến lược về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, nhấn mạnh vai trò của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc kết nối giữa lĩnh vực dân sự và quân sự.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã nhấn mạnh rằng việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc là hai nhiệm vụ không thể tách rời. Một nền kinh tế vững mạnh sẽ đảm bảo nguồn lực cho quân đội, trong khi một quân đội mạnh mẽ sẽ là yếu tố quyết định để duy trì hòa bình và phát triển đất nước. Ông cũng nhấn mạnh rằng Bộ Quốc phòng cần trở thành một trung tâm nghiên cứu khoa học lớn, không chỉ trong lĩnh vực quân sự mà còn trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên và xã hội.

Định hướng về tuyên ngôn khoa học công nghệ. Tuyên ngôn này khẳng định rằng khoa học công nghệ không chỉ nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội. Điều này bao gồm việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, nghiên cứu khoa học cần phải hướng đến những kết quả cụ thể, phục vụ cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

Đổi mới sáng tạo trong khoa học công nghệ. Luật Khoa học và Công nghệ sẽ được sửa đổi để nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, bên cạnh khoa học công nghệ. Đổi mới sáng tạo không chỉ là việc áp dụng tri thức mới mà còn là việc tạo ra những sản phẩm và dịch vụ mới, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội. Điều này cho thấy sự cần thiết phải kết hợp giữa nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn.

Chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức nghiên cứu không phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu dự án không đạt kết quả như mong đợi. Điều này sẽ khuyến khích các nhà nghiên cứu dám thử nghiệm và đổi mới, từ đó tạo ra những sản phẩm có giá trị cho xã hội. Bộ cũng sẽ đánh giá hiệu quả tổng thể của các tổ chức nghiên cứu để xác định nguồn lực cần thiết cho các dự án tiếp theo.

Tự chủ trong nghiên cứu. Các cơ sở nghiên cứu sẽ được tự chủ trong việc quản lý ngân sách và chi tiêu, điều này sẽ giúp họ linh hoạt hơn trong việc thực hiện các dự án nghiên cứu. Nhà nước sẽ chỉ quản lý mục tiêu và kết quả, không can thiệp vào cách thức thực hiện, từ đó tạo ra môi trường thuận lợi cho sự sáng tạo.

Sở hữu kết quả nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu sẽ thuộc về các cơ sở nghiên cứu, không phải trả lại cho nhà nước. Điều này sẽ khuyến khích các cơ sở nghiên cứu phát triển và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, phục vụ cho quốc phòng và kinh tế. Bộ Quốc phòng sẽ xem xét việc chia sẻ lợi nhuận từ các kết quả nghiên cứu với các cơ sở nghiên cứu.

Thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Bộ Quốc phòng sẽ hướng tới việc thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, với mục tiêu đạt tỷ lệ 20-30% kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào đời sống. Điều này không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn khẳng định vai trò của quân đội trong sản xuất và phát triển kinh tế.

Thung lũng chết trong nghiên cứu. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ hỗ trợ sản xuất loạt 0 cho các sản phẩm nghiên cứu, nhằm đảm bảo rằng ít nhất 70% sản phẩm sẽ được đưa vào sản xuất hàng loạt. Điều này sẽ giúp các nhà nghiên cứu có cơ hội thực hiện ý tưởng của mình và đưa sản phẩm ra thị trường.

Nghiên cứu cơ bản hỗ trợ phát triển công nghệ. Bộ Quốc phòng sẽ đặt hàng các nghiên cứu cơ bản từ các cơ sở nghiên cứu, nhằm phục vụ cho việc phát triển công nghệ và sản phẩm. Điều này sẽ tạo ra sự kết nối chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản và ứng dụng thực tiễn.

Chuyển dịch nghiên cứu từ nhỏ sang lớn. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào các nghiên cứu lớn, giải quyết những vấn đề chiến lược của quốc gia. Điều này sẽ giúp nâng cao chất lượng nghiên cứu và tạo ra những bước tiến đáng kể cho Bộ Quốc phòng.

Xây dựng hạ tầng khoa học công nghệ. Đầu tư vào hạ tầng nghiên cứu là rất quan trọng. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phân bổ một phần ngân sách để xây dựng các phòng thí nghiệm hiện đại, phục vụ cho các nghiên cứu chiến lược của Bộ Quốc phòng.

Tiềm lực con người trong nghiên cứu. Để thu hút nhân tài, cần có cơ chế khuyến khích tài chính cho các nhà nghiên cứu. Việc chia sẻ lợi nhuận từ kết quả nghiên cứu sẽ giúp tăng thu nhập cho người làm nghiên cứu, từ đó giữ chân được những nhân tài trong lĩnh vực này.

Chuyển dịch nghiên cứu cơ bản về các trường đại học. Các trường đại học sẽ trở thành trung tâm nghiên cứu cơ bản, với sự đầu tư vào cơ sở vật chất và ngân sách nghiên cứu. Điều này sẽ giúp nâng cao chất lượng nghiên cứu và phục vụ cho các mục tiêu phát triển công nghệ của quốc gia.

Đặt hàng các đề tài nghiên cứu lớn. Cấp trên sẽ chỉ ra các vấn đề chiến lược và giao nhiệm vụ cho các viện, trường, doanh nghiệp thực hiện. Điều này sẽ giúp tập trung nguồn lực vào những vấn đề quan trọng và mang lại hiệu quả cao hơn.

Quỹ phát triển khoa học công nghệ của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp sẽ được khuyến khích sử dụng quỹ này để đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh và đổi mới sáng tạo.

Bố trí cán bộ có chuyên môn trong lãnh đạo. Việc bố trí cán bộ có chuyên môn về khoa học công nghệ trong các cấp lãnh đạo sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ trong quân đội. Điều này sẽ tạo ra những bước đột phá trong nghiên cứu và phát triển.

Bộ Quốc phòng không chỉ là một đơn vị quân sự mà còn là một trung tâm nghiên cứu khoa học công nghệ lớn của quốc gia. Với những định hướng mới này, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và thúc đẩy sự phát triển giữa lĩnh vực dân sự và quân sự.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng