Tướng Andrey Mordvichev, người giúp Moskva giành hàng loạt chiến thắng trong chiến dịch Ukraine, có thể sẽ trở thành tư lệnh lục quân Nga.
Điện Kremlin ngày 15/5 công bố sắc lệnh của Tổng thống Vladimir Putin, trong đó miễn nhiệm đại tướng Oleg Salyukov khỏi vị trí tư lệnh lục quân Nga và bổ nhiệm ông làm Phó thư ký Hội đồng An ninh Liên bang, cơ quan tham vấn cấp cao nhất của Tổng thống Nga.
Thông báo không đề cập lý do điều chuyển tướng Salyukov, song truyền thông Nga nhận định nguyên nhân là ông sẽ bước sang tuổi 70 vào ngày 21/5, trong khi quân đội Nga quy định độ tuổi giới hạn để đảm nhận chức vụ của sĩ quan cấp đại tướng là 70.
Điện Kremlin không cho biết ai sẽ thay thế tướng Salyukov, song nhiều hãng tin Nga đã đồng loạt đưa tin rằng thượng tướng Andrey Mordvichev, tư lệnh Quân khu Trung tâm và phụ trách cánh quân Trung tâm trong chiến dịch ở Ukraine, là người được lựa chọn.
Andrey Mordvichev sinh năm 1976 tại thành phố Pavlodar của Kazakhstan, khi đó là nước cộng hòa thuộc Liên Xô. Ông lần lượt tốt nghiệp Trường Chỉ huy Quân sự Cấp cao Novosibirsk năm 1997, Học viện Quân sự Tổng hợp của Lực lượng Vũ trang Nga năm 2006 và Học viện Quân sự Bộ Tổng tham mưu năm 2016.
Mordvichev từng tham gia chiến dịch của Nga tại Gruzia tháng 8/2008 với vai trò chỉ huy Sư đoàn Bộ binh Cơ giới số 28. Trong giai đoạn 2017-2019, ông là tham mưu trưởng, phó tư lệnh Tập đoàn quân số 41 thuộc Quân khu Trung tâm, rồi được bổ nhiệm làm tham mưu trưởng, phó chỉ huy Tập đoàn quân số 8 thuộc Quân khu miền Nam.
Ông Mordvichev trong bức ảnh đăng năm 2024. Ảnh: Izvestia
Tướng Mordvichev từng làm nhiệm vụ tại Syria trước khi Nga phát động chiến dịch tại Ukraine tháng 2/2022.
Lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov cho biết Andrey Mordvichev là tư lệnh Tập đoàn quân số 8 thuộc cánh quân Nam, trực tiếp chỉ huy chiến dịch tấn công thành phố cảng chiến lược Mariupol ở tỉnh Donetsk. Quân đội Nga kiểm soát được đô thị quan trọng này vào tháng 5/2022, sau khoảng 80 ngày vây hãm.
Các nguồn tin Ukraine từng tuyên bố tướng Mordvichev đã thiệt mạng trong vụ tập kích nhằm vào sân bay Chornobaivka ở tỉnh Kherson tháng 3/2022, khiến ông trở thành sĩ quan cấp cao nhất của Nga bị hạ sát kể từ đầu chiến dịch. Tuy nhiên, truyền hình Nga sau đó công bố hình ảnh ông gặp lãnh đạo Kadyrov ở ngoại ô Mariupol để bác bỏ thông tin.
Andrey Mordvichev được bổ nhiệm làm phó tư lệnh Quân khu miền Nam trong năm 2022, song không rõ thời điểm cụ thể. Năm 2023, ông trở thành tư lệnh Quân khu Trung tâm và phụ trách cánh quân Trung tâm tham chiến ở mặt trận Donetsk.
Mordvichev chỉ huy các đơn vị trong chiến dịch nhằm vào Avdeevka, thành trì chiến lược ở tỉnh Donetsk mà Moskva dồn lực tấn công từ tháng 10/2023.
Quân đội Nga tháng 2/2024 kiểm soát được Avdeevka, mở rộng thêm 50-60 km trên tiền tuyến và tiến gần hơn tới mục tiêu kiểm soát hoàn toàn tỉnh Donetsk. Vào thời điểm đó, đây được coi là thắng lợi lớn nhất của Nga kể từ khi giành được thành trì Bakhmut vào tháng 5/2023.
Tổng thống Putin đã gửi điện cho tướng Mordvichev, khen ngợi lực lượng dưới quyền ông "thể hiện năng lực xuất sắc" trong chiến dịch.
Ngoài Avdeevka, cánh quân Trung tâm của Nga còn kiểm soát hàng loạt thành trì và đô thị trọng yếu khác ở tỉnh Donetsk, trong đó có thành phố Selidovo, Kurakhoko và Ukrainsk. Lực lượng này cũng phụ trách một trong những mũi tấn công làng Ocheretino, cứ điểm then chốt trong tuyến phòng thủ của Ukraine ở tây bắc Avdeevka, giúp mở toang không gian tác chiến của Nga tại khu vực.
Mục tiêu tiếp theo của cánh quân Trung tâm là Pokrovsk, trung tâm hậu cần quan trọng và một trong những thành trì cuối cùng do Ukraine kiểm soát tại tỉnh Donetsk. Nếu giành được thành phố này, quân đội Nga sẽ làm suy yếu đáng kể tuyến phòng thủ và năng lực tiếp tế của đối phương, tiến gần hơn mục tiêu kiểm soát toàn bộ tỉnh Donetsk.
Binh sĩ Ukraine phòng thủ tại Pokrovsk cho biết đối phương không tấn công trực diện vào thành phố, mà chọn phương án đánh tạt sườn để tạo gọng kìm bao vây xung quanh. Quân đội Nga cũng kiểm soát các cứ điểm gần Pokrovsk, khiến nhiều tuyến đường tiếp vận cho thành phố nằm trong tầm hỏa lực.
Ông Mordvichev hồi năm 2023. Ảnh: Wikimedia
Những chiến thắng liên tiếp trong chiến dịch Ukraine khiến một số người gọi ông là "tướng đánh đâu thắng đó". Ông cũng được trao tặng nhiều huân chương và danh hiệu cao quý, nổi bật là danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga vào tháng 3/2024.
Rybar, tài khoản ủng hộ quân đội Nga với hơn một triệu người theo dõi trên Telegram, nhận định ông là một trong những chỉ huy có năng lực đánh giá tình hình và hiệu quả tác chiến cao nhất trong chiến dịch tại Ukraine.
"Thay thế tướng Salyukov, người theo trường phái truyền thống, cho thấy nỗ lực tái cấu trúc của quân đội Nga nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn hiện đại. Chìa khóa để cải tổ lực lượng vũ trang Nga là bổ nhiệm các chỉ huy đã chứng minh được sự linh hoạt và khả năng tác chiến trong môi trường liên tục biến động", Rybar nêu quan điểm.
Phạm Giang (Theo TASS, Izvestia, Reuters)